На „Островот на смртта“ со децении никој не смее да стапне: Животните умираа, дури и дождот бил опасен, а зад се стои бизарен експеримент

Во 1960-тите, Би-Би-Си започна да ги истражува локалните извештаи за тајни, шокантни експерименти од Втората светска војна, опасна контаминација и необјаснета смрт на животни на оддалечен остров во близина на брегот на Шкотска.

- Овде го нарекуваат остров на смртта, мистериозниот остров и со добра причина, изјави репортерката на Би-Би-Си Фајф Робертсон додека стоеше на далечниот и напуштен шкотски остров Груинард во 1962 година.

- Ова не е приказна за стари темни бајки или суеверија. Не, оваа приказна започна во 1942 година. Војната траеше три години кога одеднаш група научници од Воениот оддел го презеде островот и почна да спроведува експерименти толку тајни што дури и денес, 20 години подоцна, многу малку луѓе знаат што се случува таму, додаде Робертсон.

Тоа беше еколошка катастрофа. Шокантно, островот остана опасно загадена и ограничена област речиси половина век, до 1990 година кога британската влада конечно го прогласи островот Груинард за безбеден, пишува Би-Би-Си.

Вистината беше дека островот беше место на таен обид на Обединетото Кралство за време на Втората светска војна антраксoт, смртоносна бактериска инфекција да го претвори во оружје. Точните детали за тоа што се случи таму излегоа на виделина дури во 1997 година, кога владата го декласифицираше филмот снимен од тогашната војска, во кој беа детализирани настаните.

„Операција вегетаријанец“

Проектот наречен „Операција вегетаријанец“ започна под водство на Пол Филдес, тогашен раководител на Одделот за биологија во Портон Даун, воена установа во Вилтшир, Англија, која постои и денес.

Планот беше да се заразат ленените погачи со антракс и да се фрлат со авион на пасиштата за добиток низ Германија. Кравите би ги јаделе и би се заразиле со антракс, како и оние кои потоа би го јаделе заразеното месо. Симптомите на инфекција може да траат дури и пред да бидат видливи, но кога ќе се појават, тие се застрашувачки и може многу брзо да доведат до смрт.

Предложениот план ќе го десеткуваше снабдувањето со месо во Германија и ќе го раширеше антраксот низ целата земја, што ќе резултираше со огромен број на жртви. Но, за да се запознаат со тоа како антраксот би функционирал како оружје во реално опкружување, на истражувачите им било потребно место на отворено, далеку од населените места, за да го тестираат.

Во летото 1942 година, армијата го купи оддалечениот, ненаселен остров Грунард, со големина од 522 хектари, и му забрани на локалното население да слета. Воен тим под надзор на научници потоа почна да спроведува страшни експерименти. Користејќи го добитокот донесен на островот за тестирање, тие започнаа серија ослободувања на антракс низ теренот на островот.

- Целта беше да се тестира дали антраксот ќе преживее експлозија на терен, тие не го знаеја тоа, и дали потоа ќе остане вирулентен, рече Едвард Спајрс, професор на Универзитетот во Лидс, за документарниот филм на Би-Би-Си Тhe Mystery of Anthrax Island  во 2022 година.

- Осумдесет овци, во различни фази, беа пуштени недалеку од местото на експлозијата. Експлозијата била изведена со далечински управувач. Не се работи за голема експлозија, а силниот ветер ги разнесе инфекцијата и смртта речиси низ целиот остров, додаде тој.

Планот на крајот беше напуштен

Резултатите беа многу деструктивни: неколку дена по изложувањето, овците почнаа да покажуваат симптоми и брзо почнаа да умираат. Нивните заразени тела биле однесени на обдукција, а потоа изгорени или закопани под тони урнатини.

Тајните тестови траеле до 1943 година, кога армијата ги оценила за успешни, а научниците ги спакувале и се вратиле во Портон Даун. Како резултат на тоа, беа произведени пет милиони колачи од ленено семе од антракс, но планот на крајот беше откажан кога сојузничката инвазија на Нормандија напредуваше, што доведе до уништување на колачите по војната.

Катастрофални последици

Последиците од операцијата Вегетаријанец беа катастрофални за отровот. Антраксот е многу отпорна бактерија и може да опстојува во почвата со децении, предизвикувајќи инфекција доколку се проголта дури и години по избувнувањето. Воените експерименти го направија островот премногу опасен за животот на луѓето и животните, дури и дождовницата од островот беше потенцијално смртоносна.

Војската го ставила островот во карантин на неодредено време и поставила знаци со предупредување за посетителите. Во децениите по крајот на Втората светска војна, беа направени обиди за деконтаминација на локацијата со хемиски третмани и контролирано горење, но тие се покажаа главно неефикасни. Серијата тестови во 1971 година покажаа дека, иако нема повеќе антракс на површината, тој сепак останал во почвата, што претставува сериозна опасност за секој што ќе стапне на островот.

Години подоцна, научниците се вратија за повторно да се обидат со деконтаминација, натопувајќи го островот во мешавина од морска вода и формалдехид отстранувајќи ја и уништувајќи контаминираната почва. Овој пат тие беа поуспешни и на 24 април 1990 година, по 48 години карантин, британската влада го прогласи островот Груинард без антракс.