Без пилот, без милост: Дали ова е крајот на човечката контрола во војната?

Технолошкиот напредок во воената индустрија ја отвора новата ера на автономно оружје, предводено од системи што користат вештачка интелигенција. Еден од најимпресивните примери е дронот „XQ-58A Valkyrie“, развиен од американската компанија Kratos во соработка со Военото воздухопловство на САД.

„Valkyrie“ е автономен борбен дрон дизајниран да дејствува како придружник на пилотираните ловци и да извршува мисии без директна човечка контрола. Благодарение на вградените AI системи, тој може самостојно да идентификува закани, да донесува тактички одлуки и да координира напади во реално време.

AI алгоритмите со кои располага Valkyrie се способни за анализа на податоци во лет, навигација без GPS, и вмрежување со други дронови или авиони за колективно делување – концепт познат како „мутација на рој“. Системот учи од секоја извршена мисија, постојано подобрувајќи го своето однесување на бојното поле.

Овој тип оружје предизвикува и етички дебати. Поддржувачите велат дека автономното оружје ќе ги намали жртвите меѓу војниците и ќе овозможи прецизни операции. Критичарите, пак, предупредуваат на опасностите од губење на човечката контрола и потенцијалната злоупотреба.

Иако повеќе земји, вклучително и Русија, Кина и Израел, развиваат слични технологии, Valkyrie засега се смета за еден од најнапредните оперативни системи со вештачка интелигенција. Првата серија веќе се користи за тестирање и ограничени операции во реални услови, а експертите очекуваат неговата масовна интеграција во американските воздушни сили до 2030 година.

Ова е само почеток на ново поглавје во историјата на војувањето – она во кое машините сами ќе водат битки, додека луѓето ќе останат зад компјутерски екрани.