Лета со денови, а никогаш не е соборен: Ова е најскапиот и најмоќниот авион некогаш создаден

Создаден во доба на Студената војна, бомбардерот B2 Spirit е дизајниран првенствено да ја сруши советската авијациска одбрана со можност за носење и конвенционално и нуклеарно оружје. Сепак, непосредно по тест-летот во 1989 година, Берлинскиот ѕид се распадна и Студената војна заврши, а B2 никогаш не доби шанса да се обиде да влезе во рускиот авијациски простор.

Првиот авион беше испорачан во текот на 1993 година во воената база Витман во Мисури, каде се уште е во употреба, додека првата употреба на овој бомбардер се случи за време на војната во Косово во 1999 година.

Како еден од најсофистицираните авиони, B2 може да достигне каква било цел, да се наполни со гориво во воздухот и потоа да се врати во базата. Покрај тоа, ниту еден B2 не е изгубен за време на борбата со непријателски авион.

„Навистина е единствен, никогаш немало авиони пред него баш вака да бидаттолку револуционерно дизајнирани“, вели Ребека Грант, експерт за авијација во изјава за Си-Ен-Ен.

Првиот дизајн

Сепак, концептуалниот дизајн на авиони без класичен труп, крилја или какви било други испакнатини е познат во светот на авијацијата и не’ враќа во ерата пред Првата светска војна.

Пионерските проекти од ваков вид на американско тло се поврзани со аеронаутскиот дизајнер и индустријалец Џек Нортроп, чиј пропелер-мотор прв пат полета во 1940 година.

Работата на Нортроп кулминираше со развојот на YB-49 во 1947 година, првиот авион на лазен погон што го следеше дизајнирањето на „летечко крило“. Иако беше далеку пред своето време, проектот наскоро беше напуштен поради технички тешкотии. Сепак, децении подоцна, работењето на YB-49 послужи како почетна точка за Нортроп да започне нов проект што ќе доведе до создавање на моделот B2. Меѓу сличностите помеѓу овие авиони од различни епохи на авијацијата, особено се истакнува начинот на изведување на нападот и идентичните димензии на крилниот распон.

„Невидлива“ технологија

B2 моделот е еден од трите стратешки бомбардери што се користат во воздушните сили на САД, во кој се претставени Rockwell B-1 Lancer, како и познатиот авион од 1950-тите години, Boeing B-52 Stratfortress.

И додека B-52 се засноваше на идејата бомбаш да лета толку високо што ќе избега од опсегот на противвоздушни ракети, B-1 се обиде да го искористи токму спротивното на тактиките на лет и брзo летање за да се отежне лоцирањето на радарот. Од една страна, ниту една од овие стратегии не ги донесе посакуваните резултати, а од друга страна, зголемувањето на тензиите од Студената војна не создаде потреба за сигурно средство за нуклеарно одвраќање и ја дефинираше целта да се направи бомбаш способен да носи атомско оружје и истовремено невидлив за непријателската воздушна одбрана.

Она што се чинеше како сон стана реалност во 70-тите години на минатиот век, со откривањето на „невидливата“ технологија што го направи авионот незабележлив за радарот на непријателот.

„Мисијата B2, во моментот на своето основање, беше првенствено да се„ провлече“ преку руската авијациска одбрана и на нивните најдобри борбени авиони, а тоа е неговата мисија и денес: да може да се избегне најдобрата противвоздушна одбрана каде и да е потребно “, вели Грант.

За да се постигне овој ефект, дизајнот на овој авион вклучува различни технолошки трикови со кои авионите можат да бидат скриени во просторот.

„За почеток, тоа е неговата форма, со што се избегнува откривање на радарот“, продолжува Грант.

Радарот не може да го фати

Радарот, изум на Втората светска војна, работи според принципот на испраќање на импулс на енергија во воздухот и чекање тој да одбие од објектот како авион на пример и потоа да се врати од каде е испратен. Интензитетот и аголот на враќање на бранот ја откриваат локацијата и димензиите на целта.. Всушност, мазна надворешност на B2 е конструирана така што може да ги дистрибуира овие бранови целосно и никој не се враќа во радалниот систем, со што авионите го гледаат како да е птица.Иронично, овие принципи за прв пат беа поставени во книгата во 1962 година од рускиот физичар Пјотр Уфимцев, за кој советските власти ги сметаат за небитни за националната безбедност.

„Овој авион е направен од материјали и облоги кои се способни да ги апсорбираат радарските зраци, а исто така е невозможно да се види и неговиот мотор, кој конструкторите го поставиле во задниот дел на бомбардерот за да не испуштаат повеќе топлина, што е сигнал за радарот. Авионите се толку тивки што не се ни слушаат кога летаат “, додава Грант.

Овие дополнувања, познати како „невидлива“ технологија, не се целосно оперативни во секое време, но се активираат во моментите кога авионот треба да стане „невидлив“. За да ја активирате оваа опција, пилотот мора да притисне копче наречено PEN (penetrate enemy defence), зад кое е скриена командата да помине низ непријателската воздушна одбрана.

Два дена во воздухот

Мисиите на B-2 траеле максимум 44 непрекинати часови - како на пример кога авион летал од Мисури во Авганистан во 2001 година за време на операцијата Постојана слобода - поради што има простор зад кокпитот каде може да се одмори еден од двајцата пилоти, со места за складирање храна и греење , и има тоалет.

Иако ниту еден B-2 не е загубен во борба, тој воопшто нема и оружје за одбрана. Еден авион беше уништен за време на несреќата во 2008 година, кога се урна многу брзо по полетувањето од воздухопловната база Андерсен во Гуам, при што пилотот се катапултираше на време и немаше човечки жртви. Вториот B-2 беше делумно оштетен по пожарот во 2010 година и претрпе големи поправки пред да биде вратен на служба.