Подземен луксуз: Марк Закерберг гради дигитален рај и doomsday на Хаваи, и покрај отпорот на локалната заедница

Во свет каде што моќта и приватноста одат рака под рака, Марк Закерберг изгради нешто што сè повеќе наликува на утописки рај на хавајскиот остров Кауаи - или високотехнолошка тврдина подготвена за крајот на светот...

Од 2014 година, основачот на Мета тивко и систематски купува земјиште на северниот брег на островот, и покрај жестокото противење од локалната заедница, пратениците и милион потписи против неговиот проект.

Закерберг започна со купување 700 хектари земјиште за 100 милиони долари, а до 2025 година, неговата приватна енклава, ранчот Коолау, ќе се протега на повеќе од 2.300 хектари - речиси три пати поголема од Централниот парк во Њујорк. Имотот опфаќа сè, од планинските падини до крајбрежјето, вклучувајќи свети места и локални семејни гробишта.

Неговиот рај вклучува подземни тунели, куќи на дрвја во дрвјата, спортски објекти, дискретни вили поврзани со тајни коридори и подземен бункер од 5.000 квадратни метри со врати отпорни на експлозии и скриени излези. Дронови, камери, сензори за движење и договори за неовластено пристапување за работниците го прават комплексот речиси непробоен.

Контроверзноста ескалираше во 2016 година кога Закерберг започна серија тивко поднесени тужби за запленување на мали парцели земја познати како земјишта Кулеана - историски имоти доделени на Хавајците во 19 век. Иако овие парцели честопати беа помали од еден акр, тие имаа огромно културно значење. Локалните жители го обвинија милијардерот дека „легално го зграпчил“ земјиштето преку тивок процес на титула - законска дупка што им овозможува на богатите инвеститори да ги туркаат потомците на оригиналните сопственици надвор од нивното наследство.

Закерберг ги отфрли тужбите во 2017 година и издаде јавно извинување, но штетата веќе беше направена. Неговиот потег стана симбол на нерамнотежата на моќта помеѓу технолошките милијардери и локалната заедница.

Како одговор, пратениците на Хаваи воведоа закон со кој се бара задолжителна медијација пред каква било правна акција за утврдување на сопственоста. Овој потег има за цел да ги заштити правата на наследниците на мали парцели земја, но критичарите велат дека законот малку прави за да го запре бранот богатство што го менува културниот и физичкиот пејзаж на островот.

Додека Закерберг вели дека имотот служи како центар за регенеративно земјоделство и конзервација, со плантажи од макадамија ореви, ѓумбир и куркума, многу локални жители сметаат дека тоа е приватизација на рајот. Новите планови за уште три згради, секоја со 16 спални соби и бањи, го зајакнуваат впечатокот дека ова не е само вила - туку е самоодржлива тврдина на иднината.

Во време кога жителите на Кауаи се борат со недостиг на домување, прифатлива храна и зачувување на нивниот културен идентитет, еден човек купил имот поголем од многу градови. За некои, тоа е визија за иднината. За други, тоа е тивка инвазија.