Вештачката интелигенција НАСКОРО МОЖЕ ДА ГИ МЕРИ ЧОВЕЧКИТЕ ЕМОЦИИ! Роботите сега пишуваат термински трудови, а луѓето се без коментар

Развој на вештачка интелигенција, вакцина против трудот, откривање вода на други планети:

Пробивот во развојот на вештачката интелигенција (ВИ), како и низа други откритија, од вакцина против рак до откривање вода на други планети, ја одбележаа научната 2024 година, вели Слободан Бубњевиќ во интервју за „Блиц“.

Истражувачкиот физичар, научен новинар, прозаист и драмски писател, автор на популарната научна книга „Алхемија на бомбата“, Слободан Бубњевиќ (46) во својата биографија во 2024 година ја додаде титулата копретседател на Европската комуникациска мрежа за физика на честички (EPPCN). ) во Женева.

Тој вели дека „ништо посебно“, но сепак не е сосема вообичаено Србија, како мала членка на познатиот ЦЕРН, да добие таква поддршка во слично тело (11:0).

- Бидејќи српските истражувачи даваат значаен придонес во однос на нивниот мал број, но Србија сè уште е една од најмалите членки на ЦЕРН, досега не беше вообичаено некој да биде избран на лидерски позиции. Но, бевме многу активни во EPPCN, минатата година бевме организатор на годишниот состанок кој многу успешно се одржа во Белград, на Институтот за физика.

Исто така, тоа беше можност колегите кои се занимаваат со нашата комуникациска работа во Европа да видат што прават научните комуникатори во Србија, дека има изложби, форуми, портали и училишта за научни новинари, дека е целосно на европско ниво, дека има е мрежа на луѓе „кои тоа го прават со голем ентузијазам и покрај предизвиците што ги имаме како мала земја и во која работиме“, вели нашиот соговорник.

Тој објаснува дека EPPCN е секако предизвик за него и нивниот тим за комуникација во Институтот, но многу важен и одлична можност да се научи многу од искуството на колегите во другите земји.

„Не се работи за споделување универзален рецепт, бидејќи практиката на науката во медиумите во Полска и Франција не е иста како во Србија, но понекогаш е многу важно да откриете дека тоа што го правите го прават и луѓе во други средини. “, вели Бубњевиќ.

Кои се главните вести од ЦЕРН и зошто се глобално важни?

Ова беше годината во која CQERN ја прослави својата 70-годишнина. Ова е особено важно за нас бидејќи поранешна Југославија беше една од 12-те земји кои ја основаа оваа мирновременска организација посветена на разбирање на тајните на структурата на Универзумот, па затоа влегувањето на Србија во полноправно членство всушност се смета за „враќање во ЦЕРН“. Патем, соработките, што е име за своевидно научно здружение, кое го користи акцелераторот LHC и другите ресурси на ЦЕРН, постојано објавуваат секакви наоди. Имаше неколку откритија во откривањето на кварковите, како и други откритија кои можат да фрлат нова светлина врз најголемите предизвици на модерната физика, како што се прашањето за темната материја и природата на Универзумот. Оваа година, како и претходните години, примената на вештачката интелигенција одигра голема улога во CERN (каде што е измислен интернетот каков што го знаеме), а беа направени и неколку откритија поврзани со разбирањето на процесите во атмосферата на Земјата.

Што мислите, која е најважната научна вест за годината и зошто?

Од една страна, постојат вакцини за рак базирани на технологија на гласник РНК, како и огромен број откритија во биомедицината, а од друга, навистина возбудливи откритија во истражувањето на вселената поврзани со присуството на вода на други светови или откривање со помош на гравитациска бранови. Сепак, ми се чини дека 2024 година ќе биде обележана најмногу со нови откритија во развојот на вештачката интелигенција, во апликации за медицина, инженерство, алгоритми за препораки за содржина, генерирање слики, развој на генеративни видео модели и нови јазични модели како CLIP, и понатамошна емулација на работата на мозокот, но веројатно најинтересната работа беше претставена од американските истражувачи Ала Так и Џонатан Грач, кои користеа GPT-4 за да ги препознаат човечките емоции од „перспектива на трето лице“. Иако, се разбира, самата нема емоции, тоа е вештина која вештачката интелигенција успева да ја совлада, додека луѓето имаат емоции, но често (и токму поради тоа) не можат да ги препознаат. Не сум сигурен дека ова е најдобриот начин за користење на вештачката интелигенција, но ова сугерира дека вештачката интелигенција наскоро би можела да се користи за мерење на човечките емоции.

Вештачката интелигенција несомнено ја одбележа 2024 година, годината во која познатиот холивудски блокбастер „Терминатор“ наполни 40 години. Според вас, дали е оваа морничава проекција на науката за вештачка интелигенција или само научна фантастика?

Многу е интересно да се спореди сегашниот пробив во вештачката интелигенција со акционен филм како „Терминатор“. Како и со остатокот од неговиот опус, Џејмс Камерон и понуди на публиката во 1980-тите спектакуларна научно-фантастична забава, која подоцна стана културна референца, зборувајќи многу повеќе за времето во кое се снима филмот отколку за иднината на роботиката. Во втората половина на 20 век, луѓето со право очекуваа дека роботите во иднина ќе можат да зборуваат, иако прилично грубо и лаконски (Терминаторот има само неколку редови како Asta la vista, бебе), и дека централното прашање ќе биде нивната сурова сила. Меѓутоа, роботите на нашето време пишуваат поезија, прават семинарски трудови за студенти и зборуваат континуирано, на целосно политички коректен јазик, додека луѓето остануваат без зборови. Развојот на вештачката интелигенција долго време е историја на порази и делумен напредок, што на никаков начин не ги оправда очекувањата, а една ера дури се нарекува и „зима на роботиката“. Сепак, развојот на настаните во областа на машинското и длабокото учење, како и неодамнешните откритија во развојот на вештачки јазик, одеднаш ја доведоа вештачката интелигенција во прв план на поле што не беше очекувано од пошироката јавност и на некој начин ги надмина очекувањата. Познатиот автор, еволуционистот Јувал Харари, по појавата на јазичните модели, нè потсети дека човечкиот јазик е „кодот на човечката култура“ и дека машините штотуку го узурпирале. Според него, тоа не е добро и затоа Харари смета дека неконтролираниот развој на вештачката интелигенција е споредлив со инвазија на вонземјани. Сепак, ова не е првата технологија која ја дочекуваме со страв, и ако научивме нешто од историјата на идеите, промените не можат да се запрат сега, светот стана нешто ново со вештачката интелигенција и единственото прашање е дали заедно како општество и ние лично како поединци можеме да се прилагодиме на ова и да ја користиме вештачката интелигенција на корисен и безбеден начин.

Ono što bi se moglo smatrati zajedničkim je veliki potencijal obe ove tehnološke paradigme da utiču na ljudsko društvo. Nuklearna energija otvara niz mogućnosti, ali je njen razvoj dugo bio isključivo za vojne namene i bio je shvaćen kao deo međunarodnog bezbednosnog poretka, dok AI svoju renesansu doživljava u privatnom sektoru, kroz velike komercijalne kompanije i njegova je sudbina neodvojiva od kapitalizma današnjice. Važno je razumeti i da, mada su jezički modeli zapanjujuće napredovali i imaće brojne primene i efekte na svakodnevicu, ovi su prodori ipak u jednom ograničenom domenu. Roboti su sada ovladali samo nekim od ljudskih kognitivnih sposobnosti, pa se o tome govori kao o specijalnoj AI, dok smo, po mišljenju mnogih još daleko od takozvane opšte veštačke inteligencije. Osvajanje opšte inteligencije smatra se istinskom revolucijom, a neki autori je tradicionalno nazivaju “singularitet”, što je inače trenutak kad će čovek uz pomoć generalne veštačke inteligencije prevazići svoje fizičke i intelektualne okvire. Ima raznih predikcija kad možemo da očekujemo singularitet, ali ipak, još uvek se nije desio. Po mom mišljenju, to se uopšte i ne može predvideti, ali ako se desi, jeste revolucionarno.

Извор: блиц.рс