Кога ќе помине опасноста од коронавирусот, следи ПТСР!

Епидемијата на коронавирус ќе има свои психолошки последици, а некои луѓе ќе развијат Посттрауматско стресно растројство (ПТСР) откако ќе помине опасноста, предупредува познатиот хрватски психијатар  д-р. Анте Багариќ. Тоа е резултат на страв и изложеност на стрес заради неизвесноста што го придружуваше проширувањето на коронавирусот ширум светот. Стравот е присутен .

- Ситуацијата не е под контрола бидејќи епидемијата се шири. Само во Италија, повеќе од сто луѓе се мртви дневно, што природно предизвикува страв кај повеќето. Засегнати се сите европски држави, САД, се наметнуваат многу ограничувања, земја со 60 милиони луѓе е ставена во карантин и ова предизвикува отромен страв кај луѓето.

Значи, стравот е нормална реакција на луѓето?...

- Да. Овој страв приближно треба да одговара на опасност што не е мала, без оглед на тоа што првично бевме убедени дека е како грип. Уште од самиот почеток, видовме дека се прават неверојатни работи во Кина кои никогаш не биле направени за грипот. Ова значи дека болеста не е безопасна и не треба да биде означена како таква, затоа што тогаш ја губи довербата. Ова е една сериозна здравствена состојба.

Кој е најранлив од страв и паника? Како хипохондриците, вознемирените, депресивни луѓе го доживуваат сето ова?

- Луѓето со психолошка попреченост се поранливи на надворешниот стрес. Значи, вознемирените луѓе ќе станат повознемирени, а кај повеќето депресивни лица кои се во фаза на заздравување или закрепнување, надворешниот стрес ќе го забави заздравувањето или ќе престане нивното закрепнување.

Кои се последиците врз човековата психа од огромното количество на информации што веродостојни, што непроверени, што се изложуваат на граѓаните со недели?

- Живееме во такво време. Досега, овој дел се одвива добро затоа што пред се- јавните услуги, за разлика од многу претходни ситуации, ни обезбедуваат прилично добри, стручни, научни информации и ова е најдобриот лек за оваа голема вознемиреност, паника, трајни последици, Посттрауматско стресно пореметување. Многу луѓе после ова ќе имаат постојани последици. Луѓето кои се ставени во карантин, сигурно ќе имаат последици, и ние мора да имаме добри проекти и за тие работи.

Во приливот на информации, многумина слушаат само како што сакаат, повеќе веруваат со различни теории отколку на експерти?

- Честопати, јавните услуги се под влијание на различни лоби групи, тие ја губат довербата затоа што ни даваат ограничени, искривени информации, спин, фокусирани на сопствената политичка корист, а не на благосостојбата на заедницата во која живеат. Кога луѓето се квалификувани, тие сигурно нема да направат компромис со некои ефтини потези за да се здобијат со своја популарност и слични цели. Стручното лице е многу концентрирано и фокусирано. Имавме и вистински изјави од нашите научници дека не знаевме каде оди и како се движи вирусот, што е многу важно, без оглед на тоа што првично ова го зголемува стравот. Но, тоа нè учи дека мора да бидеме подготвени и за оваа можност. Сега не знаеме дали оваа топлина ќе го убие вирусот или дали ќе се прошири неверојатно во наредните недели.

Во итни случаи, дали општество е хомогенизирано?

- Секое општество сега ги збива редовите и би било добра идеја да се оди по вистинскиот пат и да се следат експертите. Тоа е вистинскиот пат, тоа е начин и можност општеството да се лекува, да го види моделот како треба да работи. За жал, понекогаш во време на криза, општеството ги следи популистичките лидери, а потоа може да се појават многу тешки последици во општеството.

Стравот понекогаш развива агресија, дали може да има позитивни страни?

- Стравот не е никогаш добар, може да резултира во негативни појави. Може да се бараат надворешни стресови, знаеме дека во средниот век, оние што би можеле да ја донесат чумата, беа убиени без судење. Ова сега е надминато, но дури и сега некои се прашуваат кој ни го донесе, кој учествуваше во тоа. Но, експертскиот пристап ја намали паранојата на минимум. Колку и да е сериозна ситуацијата, толку е добро да се види како професионалните услуги, стручни лица, добро реагираат во тешки ситуации. Општеството може да има корист од ова, за да види колку можат да се решат тешките економски и финансиски проблеми ако се остават во рацете на експерти.

Дали Ви се јавуваат испашени граѓани?

- Некои од нашите пациенти се многу загрижени, прашуваат дали ќе продолжат со терапија или дали ќе се изолираат. Ние ја продолжуваме нашата програма за терапија, вклучуваме совети, ги слушаме пациентите и нивната перспектива. Засега нема епидемија на паника. Но, треба да знаеме дека стравот е длабок кај луѓето и треба да имаме програма за да продолжи можната епидемија. Потребни ни се добри програми за да им помогнеме на луѓето подоцна, кога  емоционалната структура ќе се распадне кога сево ова ќе заврши.

И може ли тоа да се случи?

- Дефинитивно ќе се случи. Некои луѓе сигурно ќе развијат вистинско Посттрауматско стресно пореметување и треба да имаме програми за да им понудиме помош.

Како ќе влијае затворањето на границите, училиштата и воведувањето карантин?

- Многу лошо. Изолацијата е неповолен механизам за функционирање на општеството, семејството, индивидуата. Стравот ќе се зголеми, особено кај емотивно чувствителните, кревки лица, и важно е да се преземат професионални мерки во кои се вклучени психијатри за да се објасни како е природно за некои луѓе да направат напад на паника ако границата е затворена. Луѓето треба да знаат со кого да контактираат, со кого да разговараат. Сега е многу важно да се развие доверба меѓу соседите, блиските, со кои може да се разговара и да се побара помош. Во вакви ситуации, многу е важно да побарате помош ако имате посилен страв, депресија, но исто така е важно да им понудите помош на другите, тоа нè зајакнува емоционално.