Ново откритие на Велигденскиот остров би можело да ја преиспита историјата каква што ја знаеме

Денес, човештвото го населило или истражувало речиси секој регион на Земјата. Сепак, ова ширење на хомо сапиенсот низ светот се одвиваше исклучително бавно. Почнувајќи со првото појавување на луѓето од Африка пред приближно 60.000 до 90.000 години, видот постепено се проширил во текот на милениумите. Едно од последните места што било населено е островот Рапа Нуи, во југоисточниот дел на Пацификот, познат на пошироката јавност како Велигденски остров.

Островот се наоѓа на импресивни 3.800 километри од брегот на Чиле, кој го анектираше во 1888 година, што го прави Рапа Нуи едно од најоддалечените места во светот. Неговите првични жители, познати и како Рапа Нуи, пристигнале на неговите брегови помеѓу 1150 и 1280 година, живеејќи во целосна изолација до доаѓањето на холандскиот истражувач Џејкоб Рогевен во 1722 година.

Со доаѓањето на Европејците беа откриени импресивните моаи статуи, кои станаа глобален симбол на Велигденскиот остров, како и сè уште недешифрираниот запис познат како Ронгоронго. Овој уникатен тродимензионален систем за пишување, кој користи сликовити знаци наречени глифи, покрена многу прашања меѓу археолозите и историчарите, особено за нивното потекло. Се поставува прашањето дали јазикот бил оригинален изум на жителите на Рапа Нуи или бил создаден под влијание на европските освојувачи?

Една неодамнешна студија фрла светлина врз оваа енигма, сугерирајќи дека, врз основа на анализа на датирање со јаглерод, еден од 27-те дрвени предмети украсени со натписи на Ронгоронго би можел да датира од ерата пред доаѓањето на Европејците, поточно помеѓу 1493 и 1509 година. Како што претходно објаснивме, ова откритие може да укаже дека Ронгоронго е оригиналниот изум на островјаните, што би претставувало редок и исклучителен феномен во историјата на човештвото, обично поврзан со развојот на сложени држави. Дополнителен аргумент во прилог на тезата за мајчиниот извор на јазикот лежи во фактот дека Ронгоронго функционира на значително поинаков начин во споредба со европските јазици, а со тоа имплицира отсуство на директно надворешно влијание. Водечкиот истражувач, Силвија Ферара, археолог и лингвист од Универзитетот во Болоња, Италија, ги објави своите наоди во списанието Scientific Reports на почетокот на февруари.

„Важноста на ова прашање не е занемарлива; сугерира можност за независен изум на пишување, слично на феномените забележани во други делови на светот каде што пишувањето претставува оригинална креација, како што се Месопотамија, Египет, Кина и Мезоамерика“, се наведува во студијата.

„Ако Ронгоронго претходи на пристигнувањето на надворешни посетители, тоа би можело да претставува уште еден, најнов пример на пронајдокот на пишувањето во историјата на човештвото“. Иако една од четирите анализирани дрвени плочи дава докази за постоењето на јазикот пред доаѓањето на Европејците, треба да се земат предвид одредени резерви.

Имено, методот на датирање со јаглерод овозможува да се одреди времето кога дрвото се сечело, а не кога било врежано, што Ферара го смета за индикативно со оглед на тоа дека вековното дрво би било несоодветно за употреба. Што е уште поважно, споменатата плоча претставува само еден примерок, додека останатите анализирани предмети припаѓаат на периодот по доаѓањето на Европејците. За да собере дополнителни докази, Ферара ќе мора да пристапи до преостанатите таблички, кои го претставуваат сето она што останало од овој заборавен јазик. Сепак, овие плочи се расфрлани низ целиот свет и не се лесно достапни. Во моментов, континуираното истражување има тенденција правилно да ги контекстуализира придонесите на оригиналните народи историски

Извор: Kozmos.hr