Ова е една од најголемите нерешени мистерии вредна 20 милиони: Сѐ започна во ноќта во 1969 година, а сега доживува пресврт

Кражбата на сликата, проценета на најмалку 20 милиони долари, беше наведена од ФБИ како едно од 10-те најголеми уметнички злосторства во светот.

Палермо, 18 октомври 1969 година: Темна и бурна ноќ, двајца луѓе во мал камион Пијаџо Ape возат по „Via Immacolatella“ низ историскиот центар. Застануваат во Ораториумот Сан Лоренцо, влегуваат и се упатуваат право кон сликата на Караваџо „Рождество со Свети Францис и Свети Лоренс“ која виси над олтарот, со жилет го сечат платното од рамката и го навиваат во ролна и го земаат со нив.

Ова е воведната секвенца на една од најозлогласените уметнички кражби во историјата, секвенца која некои сè уште ја сметаат за веродостојна. Но, повеќе од педесет години подоцна, злосторството сè уште не е расветлено.

Минувањето на времето и бескрајните верзии на настаните понудени од информаторите и псевдодетективите ја презедоа истрагата, а вистинската судбина на сликата на Караваџо од 1609 година останува обвиткана во мистерија и е една од најголемите нерешени мистерии во уметничкиот свет. Кражбата на сликата, за која многумина веруваат дека е украдена од италијанската мафија и чија вредност се проценува на најмалку 20 милиони долари, ФБИ ја стави на листата на 10-те најголеми уметнички злосторства во светот.

Меѓутоа, деновиве, според Vanity Fair, мистеријата околу сликата е на пат да се открие, а во центарот на драматичниот пресврт е човек чија сопствена слобода е доведена во прашање. Станува збор за 69-годишен англиско-унгарски трговец со уметнички дела по име Вилијам Верес, кој има задача да реши еден од најстудените случаи во историјата на кражби на уметнички дела или самиот ќе се соочи со затвор. Всушност, Верес беше уапсен во неговиот дом во Лондон во 2018 година, според наредбата на сицилијанското обвинителство, кое го товари за водење на шверцерски синџир составен од разбојници и фалсификатори, од кои некои се осомничени дека се поврзани со сицилијанската мафијата.

Експертот за антички монети, наречен Професор, склучил договор со италијанската антимафијашка полиција, Direzione Investigativa Antimafia (DIA), која ветила дека ќе му помогне во неговиот случај доколку ја најде сликата на Караваџо, што би значело дека може да биде поштеден за околу 20 години затвор.

„Ако успеам нешто да повратам, тие ќе разговараат со обвинителите“, рече Верес.

„Во одредена фаза, некој од мафијата ќе одлучи дали да го врати, или како да го врати и под кои услови“.

Потрагата на Верес по сликата е тема на новиот подкаст од четири дела, „Професорот: Ловот на исчезнатото мафијашко ремек дело“, чиј автор е истражувачкиот новинар Сајмон Вилис.

„Заедно патувавме низ цела Европа, запознавајќи се со поранешни мафијашки убијци и насилници, пензионирани полицајци и сомнителни личности во светот на уметноста. Додека ги следевме трагите за тоа каде се наоѓа сликата, отидовме подалеку отколку што италијанската полиција некогаш отиде“, вели Вилис во статија за Vanity Fair.

„Во текот на изминатиот половина век, сликата на Караваџо стана симбол на трајната моќ на мафијата. Во 1989 година, мафијашки одметник призна дека ја украл сликата. Но оттогаш, италијанската полиција постигна мал напредок во наоѓањето одговори. Во подкастот, за прв пат откриваме како во 1990-тите ја спречи истрагата на италијанската полиција за сликата. Претходно оваа година во парк во Неапол, разговарав со Фердинанд Мусело, полицаецот кој ја водеше таа истрага. Во 1997 година, истрагата на Мусело доведе до интервју со поранешен мафијаш за кој сведоците изјавија дека се обидел да продаде слика во 1970-тите. Во исто време, овој мафијаш бил телохранител на идниот претприемач во Милано по име Силвио Берлускони. До 1997 година, Берлускони го отслужил својот прв мандат како премиер, и требаше да се врати на власт. Мусела ми кажа дека обвинителите го спречиле да ја продолжи истрагата и дека дел од официјалниот извештај за неговиот разговор со овој мафијаш бил означен како доверлив“.

Спогодбата со италијанската полиција за борба против мафијата била делумно организирана, тврди Вилис, од Артур Бренд, самонаречен „уметнички детектив“ познат по враќањето на украдените слики.

„Тие прават необично дуо. Верес, облечен во костум, практично без пари по неговото апсење, има комплициран семеен живот: За време на моето известување, еден од неговите тројца синови почина во сообраќајна несреќа откако се бореше со ментална болест. Бренд е бомбастична холандска телевизиска личност, водител на шоуто De Kunstdetective (Уметнички детектив).

Нивната потрага по Караваџо е приказна за измамници и фалсификатори, дилери на дрога и корумпирани политичари. Во тој процес, мојата врска со Бренд е ставена на тест, бидејќи тој на почетокот се обидува да ги скрие од мене методите што ги користат за да обезбедат враќање на украдената уметност - методи за кои некои во бизнисот за обновување уметност велат дека само поттикнуваат понатамошни кражби, а кои го стави Верес на ризик од уште поголема контрола од органите за спроведување на законот.