Прашање за веројатноста за нуклеарна војна: Колкава е опасноста од потенцијална нуклеарна ескалација?

На маргините на драматичната ситуација во Украина, повремено се поставува прашањето за веројатноста за нуклеарна војна, а медиумите ја анализираат опасноста од потенцијална нуклеарна ескалација.

Во светот денес, имено, покрај сегашните војни, епидемии и други, поголеми и помали опасности, заедно со населението од 7,9 милијарди луѓе, има и 13.080 нуклеарни боеви глави.

Арсеналот на апокалипса што човекот го направи во последните 75 години вклучува цела низа уреди со различни разорни моќи, од помали, тактички бомби со фисија со неколку десетици килотони (како оние фрлени на Хирошима и Нагасаки), до оние на стотици килотони до уништувачи на цели региони - илјада пати помоќни, фузија, водородни бомби кои ослободуваат енергија еднаква на експлозија и до 50 мегатони ТНТ експлозиви (толку моќна беше најголемата експлозивна направа која некогаш била тестирана - бомбата советски цар чија радиусот на целосно уништување беше 35 km).

Според Здружението за контрола на оружјето (АЦА), околу 90 отсто од денешниот нуклеарен арсенал им припаѓа на двете најголеми нуклеарни сили - САД и Руската Федерација. Останатите нуклеарни сили се Кина, Велика Британија, Франција, Пакистан, Индија, Северна Кореја и Израел. Кина има најмногу боеви глави, околу 350, а сите заедно имаат помалку од 1.300 боеви глави.

И покрај тешките околности поради војната во Украина, светот и денес е помалку загрозен од нуклеарно оружје отколку за време на Студената војна. Вкупниот број на нуклеарни бомби денес е најмалку пет пати помал отколку во раните 1980-ти. Нуклеарниот арсенал се намали поради забраната за надземни нуклеарни тестови, но првенствено благодарение на добрите долгорочни ефекти од НПТ од 1968 година, како и седум последователни договори за контрола на нуклеарното оружје потпишани од двете суперсили во меѓувреме. Последниот, договорот „Новиот СТАРТ“, сè уште е на сила и го ограничува бројот на нуклеарни боеви глави што може стратешки да се распоредат на 1550.

Во согласност со таа регулатива, а според податоците од ноември 2021 година, Руската Федерација има најмногу нуклеарни боеви глави во светот, дури 6.257, а стратешки била распоредена 1458 година. Од друга страна, САД имаат 5.550 нуклеарни боеви глави, од кои 1.800 се видени за деактивирање, 3.750 се во резерва, а 1.389 се стратешки распоредени.

Во сегашните околности, по нападот на Руската Федерација врз Украина, при подигнувањето на нивото на борбена готовност на „силата за одвраќање“, како што вообичаено се нарекуваат вооружените сили со нуклеарни капацитети, не треба да се грижиме дека тие ќе бидат употребени, туку не може да се каже дека потенцијалниот ризик од „нуклеарна размена“ на апокалиптични арсенали не е зголемен.

Во повеќето анализи, сегашното прашање на нуклеарното оружје се објаснува со желбата да се зголеми влогот во Украина и да се зајакнат преговарачките позиции, но ако има нешто што не е шега, тоа се нуклеарни боеви глави. Работите се очигледно доволно страшни без нуклеарна војна, но не смееме да заборавиме дека ништо толку страшно како нуклеарната војна не може да се замисли.