Ратко Младиќ станал офицер во Скопје, но еве кој беше всушност
Прво југословенски војник, а потоа оптужен за воени злосторства - поранешен командант на Генералштабот на армијата на Република Српска (ВРС), Ратко Младиќ, ја дочека конечната пресуда за најстрашните злосторства извршени во Европа од Втората светска војна- доби доживотен затвор.
„Многу, многу опасен човек“, рече поранешната главна обвинителка на Хашкиот трибунал, Карла Дел Понте, опишувајќи бегалец чија потера трагаше повеќе од една деценија. Нејзината цел, рече таа, била да обезбеди тој да одговара за првиот геноцид извршен на европско тло по поразот на нацистичка Германија.
Конечната пресуда е за геноцид и злосторства извршени во БиХ помеѓу 1992 и 1995 година. Механизмот за меѓународни кривични судови (МОС) ја утврди улогата на Младиќ во војната, која однесе животи на повеќе од 100.000 луѓе и протерани два милиони луѓе.
Младиќ поднесе жалба против првостепената пресуда од 2017 година, според која тој беше осуден на доживотен затвор за геноцид во Сребреница, прогон на Бошњаци и Хрвати, тероризирање на граѓаните на Сараево и земање заложници на членовите на УНПРОФОР.
Младиќ кој денес има 74 години, е роден за време на Втората светска војна, во Босна и Херцеговина. селото Бозановиќи кај Калиновик, околу 70 километри од Сараево.
Тој е дете на југословенско партизанско семејство. Младиот човек го изгубил татка си кога имал само три години. Тој беше убиен во една од последните битки од Втората светска војна. Како дете, Младиќ решил да ги следи стапките на својот татко и да стане војник - се запишал на Воената академија во Белград.
На 22-годишна возраст, тој станал офицер во Скопје, каде што бил најмладиот командант во Инженерската чета на ЈНА (ЈНА).
Воените способности на Младиќ први беа тестирани на почетокот на распадот на Југославија, кога единиците под негова контрола беа испратени да им помагаат на локалното српско население во Хрватска. Пролетта 1991 година пристигна во хрватскиот град Книн, кој во тоа време беше центар на српските сили.
До јуни 1991 година, кога Младиќ беше назначен за командант на Деветтиот корпус на ЈНА во Книн, српските сили веќе ја одделија областа од остатокот на Хрватска и ја прогласија Краина за српскиот автономен регион (ДЗР) и ги блокираа патиштата низ градот. Во август, Младиќ нареди напад врз селото Кијево за да се пробие блокадата на српските села нарачани од хрватските државни сили.
„Во Кијево стрелавме кон легитимни воени цели. Ние не уништивме ниту една куќа само заради редот “, рече Младиќ по нападот.
Хрватското судство не се согласи со ова. Во јули 1992 година, Окружниот суд во Шибеник го осуди Младиќ во отсуство на 20 години затвор за нападот врз Кијево, кој беше речиси целосно уништен.
Според пресудите на Хашкиот трибунал, нападот на ЈНА врз Кијево на 26 август 1991 година го означи моментот кога ЈНА официјално се приклучи на српските сили.
Откако ЈНА ја окупираше територијата, локалните српски единици ја презедоа контролата. Овој модел се користеше низ цела Југославија - во Хрватска, БиХ и Косово - единиците се сменија, но стратегијата остана иста.
Следната година, во 1992 година, војната се прошири во БиХ, а бројни команданти на ЈНА со потекло од БиХ се приклучија на единиците кои подоцна ќе станат дел од Армијата на Република Српска (ВРС). Таков беше случајот со Младиќ.
Српскиот претседател Слободан Милошевиќ во тоа време не сакаше да биде прогласен за агресор, па наместо да испраќа свои сили во БиХ, тој реши да ги поддржува единиците на ВРС со оружје и персонал. Младиот човек е назначен за главен стратег.
„Кога стапив на функцијата ... си дадов задача да соберам луѓе и да формирам команда и штаб… веднаш знаев дека таму ќе се случат големи историски настани“, рече Младиќ во интервју за белградски НИН.
Под диригентската палка на Младиќ, Армијата на Република Српска сееше страв и смрт - пресуди Хашкиот трибунал - главниот град Сараево беше под опсада повеќе од три години, а градовите како Фоча, Приједор и Вишеград беа етнички исчистени од несрпско население.
Досега, Младиќ никогаш не изрази жалење за страдањата на невини цивили.
„Само го бранев својот народ“, рече тој неколку пати за време на војната, користејќи ја истата одбрана за време на судењето.
Во јули 1995 година, само неколку месеци пред да заврши војната во БиХ, единиците под контрола на Младиќ ја окупираа заштитената зона Сребреница. Младиќ влезе во градот насмеан, честитајќи им го на војниците успехот.
„Овој град го даваме како подарок на српскиот народ“, рече Младиќ пред телевизиските камери.
„Конечно, по бунтот Дахи, дојде време да им се одмаздиме на Турците од оваа област.
Она што следеше по оваа изјава беа убиства на повеќе од 7.000 момчиња и мажи и прогон на 40.000 жени, деца и стари лица. Пресудите на меѓународните и домашните судови утврдија дека геноцид се случил во Сребреница.
Војната во БиХ заврши во 1995 година со Дејтонскиот мировен договор, а истата година беше распишана потерница за апсење на Младиќ. Потоа рече дека никогаш нема да се предаде доброволно.
„Само мојот народ може да ми суди“, додаде тој.
Според достапните податоци, Младиќ се преселил во Србија во 1996 година со неколку високи офицери на ВРС. Живееше слободно, без страв од апсење, присуствувајќи на фудбалски натпревари. До 2003 година беше под заштита на српската армија. Откако белградските власти го усвоија Законот за соработка со Хашкиот трибунал, Младиќ продолжи да се крие со помош на мала група пријатели и, во последните години, со семејството.
На 26.05.2011 година, припадниците на српската специјална полициска единица пронајдоа стар човек со бејзбол капа во селото Лазарево. Запрашан од полицаец да се легитимира, Младиќ рече: „Јас сум тој што го бараш. Јас сум Ратко Младиќ “.
Извор: VoA