Симболот на бруталност и анархија: Откриена тајната на познатата воена фотографија (ВИДЕО)

Балистичките експерти велат дека оваа фотографија - која стана позната како „Сајгонска егзекуција“ - ја покажува микросекундата во која куршумот влегол во главата на човекот

Фотографијата на Еди Адамс на која бригадниот генерал Нгуен Нгок Лоан го убива Нгуен Ван Лем, член на Националниот ослободителен фронт на Јужен Виетнам, се смета за една од најмоќните фотографии од Виетнамската војна.

Беше објавена во речиси сите весници низ светот и стана симбол на бруталноста и воената анархија.

Во Америка, фотографијата поттикна силно чувство за залудноста на Виетнамската војна и чувство дека нема да има победник во таа војна.

„Има нешто во природата на таа фотографија што длабоко влијае на гледачот и затоа фотографијата останува длабоко врежана во меморијата“, вели Бен Рајт, директор за комуникации во Центарот за американската историја Долф Бриско.

Центарот, со седиште на Универзитетот во Тексас во Остин, ја чува архивата на фотографии, документи и кореспонденција на Адамс.

Да беше овој кадар снимен со филмска камера, снимката сигурно ќе беше морничава, но немаше да ги предизвика истите чувства на тешка трагедија и немаше толку силно да го одбележи тој момент.

Но, фотографијата сè уште целосно ги објаснува околностите и атмосферата на улиците на Сајгон на 1 февруари 1968 година, два дена по лансирањето на силите на Народната армија на Северен Виетнам и Виет Конг - односно Националниот ослободителен фронт на Јужен Виетнам. Тет офанзивата.

Десетици јужно виетнамски градови беа освоени со ненадејна акција. Тешките улични борби го претворија Сајгон во масакр, а настана хаос кога јужно виетнамската армија го уапси осомничениот лидер на Виетконг, Нгуен Ван Лем, на местото на масовна гробница со повеќе од 30 цивили.

Адамс почнал да фотографира додека група војници со генералот Лоан го принудувале Лем да оди во правец на џипот на Лоан со рацете врзани зад грб. Лоун застана до Лем пред да му впери пиштол во главата на затвореникот.

„Мислев дека само ќе му се закануваат или малтретираат, па автоматски ја зедов камерата и ја фотографирав“, изјави подоцна Адамс.

Се верувало дека заробениот Лем ги убил сопругата и шесте деца со еден од колегите на Лоан, па полицаецот испукал куршум.

„Ако се двоумите, ако не ја извршите својата должност, луѓето нема да ве следат“, ја објасни својата непредвидлива постапка.

Убиецот станува жртва

„Лан одигра клучна улога во првите 72 часа од офанзивата Тет, водејќи ги силите што го спречија падот на Сајгон“, тврди полковникот Тулиус Акампора, кој две години работел како офицер за врска за американската војска.

Адамс рече дека на прв поглед добил впечаток дека Лоан е „ладен, мрзлив убиец“. Но, откако патувал со него низ земјата, тој ја ревидирал својата проценка.

„Тој е производ на модерниот Виетнам и неговото време“, рече тој по заминувањето од Виетнам.

Адамс ја направил фотографијата на 1 февруари 1968 година, а во мај следната година ја добил највредната новинарска награда за неа - Пулицер.

И покрај планетарните успеси и честитките од колегите кои исто така ја добија оваа награда, па и од тогашниот американски претседател Ричард Никсон, па дури и децата во училиштата ширум Америка, фотографијата почна да го прогонува авторот.

„Добив пари за да покажам како човек убива друг човек“, рече Адамс на доделувањето на наградите.

„Уништени се два животи, а јас бев платен за тоа и станав херој“, додаде тој.

Адамс и Лоан останаа во контакт, дури и станаа пријатели откако генералот побегна од Јужен Виетнам во Соединетите држави на крајот на војната.

Но, по неговото пристигнување во американската канцеларија за имиграција, Лоан речиси бил депортиран, токму поради фотографијата на Адамс.

Адамс бил замолен да сведочи против Лоан, но фотографот го направил токму спротивното. Адамс дури се појави на телевизија за да ги објасни околностите под кои настанала фотографијата.

Конгресот конечно ја укина депортацијата и на Лон му беше дозволено да остане.

Отворил ресторан во предградието на Вашингтон во кој на менито имало хамбургери, пици и виетнамски јадења.

Фотографија во „Вашингтон пост“ повторно го доведе во центарот на вниманието на американската јавност. На крајот бил принуден да се пензионира бидејќи работата му била уништена од приказната за неговиот животен пат.

Славата исто така го уништи животот на Адамс

Тој освои повеќе од 500 награди за најдобар фоторепортер, а ги обиколи боиштата во уште 13 војни и фотографираше многу познати личности како Роналд Реган, Фидел Кастро и Малколм Екс.

И покрај се што постигна по Виетнам, моментот на неговата најпозната фотографија го прогонуваше до крајот на животот.

„Две лица беа убиени на таа фотографија“, напиша Адамс по смртта на генералот Лоан од рак во 1998 година.

„Генералот го уби Виет Конг, а јас го убив генералот со мојот фотоапарат“, рече Адамс, кој почина во 2004 година на 71-годишна возраст.

Фото: AP/EDDIE ADAMS

Видео: Youtube