Скриен портрет на Тито: Зошто ова дело е скриено од јавноста подолго време
Во јануари 1947 година, Паја Јовановиќ како сликар од Србија со десетина најдобри сликари од другите делови на поранешна Југославија, бил поканет да му направи портрет на Маршалот Тито. Јовановиќ тогаш имал 88 години.
Паја Јовановиќ бил препорачан од Бранко Шотра, пионер, а потоа секретар на Здружението на ликовни уметници на Србија и познат графички уметник, сметајќи дека во Србија нема подобар портретист од Паја Јовановиќ.
Иако можеби не му се допаднало на некого, што Јовановиќ му правел портрет на Маршалот, не можел да не го прифати предлогот на Шотра затоа што угледот на Јовановиќ ги надминувал ставовите на политиката.
Секако, не постои таква држава, без оглед на определбите, кои не би сакале да се пофалат со уметник како Паја Јовановиќ.
На крајот на краиштата, тој ги поминал воените години во Белград, на улицата „Биршанинова 28б“, а не во Виена, каде што имал куќа и студио.
Сликата направена од Паја Јовановиќ е испратена до канцеларијата на Тито, неколку години подоцна е предадена на чување во Националниот музеј во Белград, но не смее да биде изложена.
Портретот бил оценет како несоодветен.
Јовановиќ го насликал Тито во униформа со сиво-маслиново-маршалски, стоејќи решително покрај бирото на кое била раширена мапата на Истра.
Тито ја потпрел тупаницата на масата, токму на местото каде што се наоѓа Трст на картата, односно зоната Б, како што во тоа време се викал тој дел од границата меѓу Словенија и Италија.
По Втората светска војна, тој дел беше доделен на Италија, што предизвика големи демонстрации во поранешна Југославија.
Најпозната порака беше „Трст е наш“, што на големите сили воопшто не им се допадна.
Тито не успеа да ја зачува спорната област, така што налогот да се задржи сликата на Јовановиќ, но не и да се изложи, беше сосема разбирлив.
„Портрет на Јосип Броз Тито“ беше една од последните слики на Паја Јовановиќ.
Можеби ќе ве интересира:
Тито ја посети Македонија 16 пати: Една средба со мајките на македонските херои беше трогателна
