Жената што му рече „НЕ“ на ТИТО, а не е Јованка Броз: Со само две фатални реченици

За легендата и денес се крева прашина, посебно во изјави на фисоки функционери.

Маршалот Тито секогаш бил опкружен со убави жени. Тој сакал млади, привлечни и жени со „став“, и честопати тоа не го спречувало дури и ако биле во брак.

Тито имал само четири „официјални“ жени, бил оженет со две, а само една од нив била таа што го напуштила затоа што не сакала „да го трпи неговото однесување“.

Херта Хас е родена во Марибор во 1914 година. Таа се приклучила на револуционерното работничко движење како студентка на Економскиот факултет во Загреб. Години подоцна, се зборуваше дека навистина немала избор.

"Зошто ризикував? Комунистите беа единствената сила што се бореше против фашистите. Живеев на границата со Австрија и добро разбрав што е вистински националсоцијализам. Знаев дека главната цел на фашистите е уништување на Словените. Ги видов приврзаниците на Хитлер во Австрија, нивните лица. Тие беа луѓе со темно минато. Јас се приклучив на Комунистичката партија “, раскажа другарката Хас.

Членка била на СКОЈ е од 1934 година, а на Комунистичката партија на Југославија од 1936 година. Го запознала Тито во 1937 година во Париз, град кој беше центар за регрутирање на шпански доброволци на патот кон Москва, главниот град на Коминтерната.

Сепак, беа потребни уште две години за љубовта да оживее.

Враќајќи се од Москва во предвечерието на Втората светска војна во 1939 година, Тито застанал во Истанбул, каде чекал лажен пасош со кој имал намера да влезе во Југославија. Него го внесе самата Херта Хас.

Овој пат, љубовта пламнала со полн жар и двојката се вратила во Југославија заедно и се сместиле во Загреб. Живееле во изнајмена куќа, под лажните имиња како Марија Чариќ и инженерот Славко Бабиќ.

Нивната вонбрачна врска траела само до 1941 година и почетокот на Втората светска војна во Југославија. Во мај, Тито на задача отпатувал за Белград, каде се запознал со нова љубов – курирот на партијата, Даворјанка Пауновиќ Зденка.

Херта останала во Загреб во напредна фаза на бременост, а неколку дена по заминувањето на Тито го родила нивниот син Мишо. Владимир Велебит, исто така партиски функционер, ги сокрил мајката и бебето од усташите во својата гарсоњера.

Непосредно пред тој да се приклучи на партизаните, заедно со писателот Мирослав Крлеш, усташите ја уапсиле Херта. Партиската организација успела да го остави бебето во семејството Фолксдојчер Махнуфрит, па така Миша преживеал.

Во 1943 година, по преговорите меѓу партизаните и нацистите, Херта Хас била разменета за група германски експерти заробени во Босна. По размената, таа поминала кратко време во Врховниот штаб на Народноослободителната армија и партизанските одреди на Југославија.

Тито и Херта повторно се сретнале во 1943 година во Јајце, каде таа отишла со Иво Лола Рибар на втората сесија на Антифашистичкиот совет на народното ослободување на Југославија.

Сите во придружбата на Тито знаеле дека тој има нова „партизанка“ - Даворјанка Пауновиќ, која исто така беше во Јајце. Херта и Даворјанка се сретнале во куќата наменета за живеалиште на другарот Тито.

„Драга моја, во оваа куќа нема место за две жени“, истакнала младата партизанка.

Според сведочењето на партиските другари присутни на седницата, Херта била толку разбеснета што го нашла Тито во седиштето и го прашала пред сите: "Која е таа жена? Зар не сум ти жена?"

На Тито му било видно непријатно, тој успеал едвај да проговори: „Па, обидете се да се договорите“.

Херта немала намера да склучи договор. Истиот ден, таа оставила сè и се вратила во Словенија. Тоа беше нејзиниот последен прекин со Тито.

Но, ова не бил последен пат јавноста да слушне за Херта Хас. Во Југославија долго време кружеле гласини дека по смртта на Даворјанка во 1946 година, маршалот и пишувал на Херта и ја молел да му се врати. Писмото на Тито било долго 16 страници. Херта одговорила со две реченици.

"Драг мој, Херта Хас претрпува понижување од маж само еднаш. Јас не паѓам на колена два пати пред истиот човек", напишала таа.

Херта исто така страдала многу поради својата дрскост. Се шпекулирало дека нејзините сопартијци се мешале во нејзиниот приватен живот, и попречувале во политичката кариера, организирале надзор и постојано ја прислушкувале.

Ако и било лошо, Херта не се жалела на никого. Таа повторно се омажила и родила две ќерки. По Втората светска војна, работела во Министерството за индустрија и рударство на Хрватска и како секретар во Сојузниот извршен совет.

Го видела Тито само уште еднаш - во 1946 година во канцеларијата на претседателот на Сојузна народна Република Југославија, кога веќе му беше пронајден нов „придружник“ - Јованка Броз.

До пензионирањето работела во разни федерални институции. Иако зборувала германски и француски јазик, во нејзините подоцнежни години решила да научи и англиски јазик, за подоцна да пишува статии и да одржува предавања и на тој јазик. Живеела без публицитет, а особено одбивала да зборува за нејзината врска со Тито.

Херта Хас почина на 5 март 2010 година во Белград на 95-годишна возраст. Според нејзината последна желба, таа беше погребана во кругот на најблиското семејство на гробиштата Побрешки во Марибор.

Синот на Хертаи Тито, Александар Мишо Броз, е поранешен хрватски дипломат и менаџер. Нејзините ќерки се професори на универзитетот во Белград.

Фото: GULIVER, KEYSTONE/HULTON ARCHIVE

Можеби ќе ве интересира: