„Лиљо, ти мора да повлечеш рачна“, ми вели докторката: Немам ни рачна ни ножна драга, малку ми недостасува да полудам

Љиља за прв пат во животот отишла на психолог, еве што ја чекало таму

Ја сретнав сосетката Љиља пред некој ден, долу во влезот, чекајќи го лифтот.

- Од кога ти, Љиљо, се качуваш со лифт? – прашувам.

- Откако си дојдов при памет. Дванаесет години одев на шести кат! Секој ден, најмалку три пати. Горе-долу, горе-долу, како да немам ништо подобро да правам... Затоа што знаеш, драга моја, лифтот има сајла, и сајлата може да се одврзе, а јас да завршам во подрум згмечена. Ете тоа е степенот до кој човек може да си полуди! Мислам, колку луѓе познаваш што се згмечени во лифт?

– Нула. – велам јас.

– Нула. Но, таму, рече таа и покажа со прст во челото. Сè оди оттука. Јас, драга моја, имав сериозни напади на паника. Сериозно. Речиси направив целосен пресврт. И никогаш не знаев кога ќе бидам под стрес... И тоа не беше само слабост, знаеш, како кога ќе се разболиш, ти паѓа притисокот. Ова повеќе личеше на некакво чувство... немоќ. Ми се врти од никаде. И тогаш нешто ме стиска, во градите. И тогаш ми се качува во грло... А најлошо беше кога почна да ме гуши, па не можев да дишам. Тогаш почнувам да не успевам. Си велам Љиља, тоа е, збогувај се со животот.Колку живееше, живееше.

Јас бев добро до пред една година. И тогаш сè почна одеднаш, и срцеви палпитации, и несоница, а потоа ладна пот, проблеми со видот, рамнотежа, губење на здивот, тежина што се зголемува... Отпрвин мислев дека е климакс. Па, мислам, и тоа е за луѓето. Ги проверувам хормоните, гледам - ​​се е во ред. Докторот ме упати на ултразвук на тироидната жлезда. И тироидната жлезда е во ред. Се сеќавам, седејќи во таа чекална - и моето срце - сто и педесет отчукувања во минута. Во состојба на мирување. Одам пет чекори и морам да застанам, да се одморам. А ти ме знаеш - каква бев - кога ќе станам, за еден ден работам општа работа во цела куќа.

А што ќе правам душо, упат на кардиолог. Ништо не гледа, вели - треба да живееш сто години. Ама докторе, џабе се сто години кога не можам да составам ниту еден ден како што треба. Малку по малку завршувам во итната медицинска помош. Ме погледна докторот и ми вели - а да одиш некаде Љиљана, да разговараш со некого? Не е срамота, им се случува на појаките. Не докторе, не сум сепак да се изнакажам на некому.. Ви кажувам благодарам, излегувам лута ифрит. Абе - да разговарам со некого? Јас?! И кога? Не кревам глава, работам две работи, две деца дома, едното пет години невработено, болна, мајка, умирам три пати на ден, не знам каде удирам, ниту кога легнам ниту кога станувам, само треба да одам да зборувам, си мислам.

Ништо, ќе одам кај мојата докторка во здравствен дом, да ме упати на невролог, офталмолог и ОРЛ. Ќе знаат на што сум. Од еден до друг пак се е во ред. Љиља, ко коњ си здрава. А едвај стигнав до лекарска ординација, тресејќи се како стап. Овие моите дома гледаат дека нешто не е во ред, па се околу мене - што ти е мамо, ни криеш ли нешто. Не кријам ништо, деца, велам. Значи, што ти требаат толку многу наоди? Па им велам, човек понекогаш треба да се прегледа целосно. Тие молчат, молчам и јас.

Се додека еден ден не ме фати токму на масата, тоа  „моето“. Од чист мир, седнавме да ручаме, а јас се чувствував лошо. Навистина мислев, не, тоа е тоа, умирам. Скокаа побрзо и подобро, и шеќер, и вода... некако ме фратија назад. Случајно таму била и една другарка на Неда, таа вели тетка Љиља, тоа ти е напад на паника, и мајка ми го имаше истото. Боже, дете, велам, зошто ме фаќа паника, знаеш дека никогаш од ништо не сум се плашела? Па, токму затоа, тетка Љиљо, вели таа. И тука почнав да размислувам за тоа. Следниот ден земам слободен ден и одам кај психијатар. Приватно, се разбира. За да не ми пишат во книшката дека сум луда.

Седнувам со жената, непријатно ми е, што ќе правам, но зборувам - се од почеток - и што е и како е. Зборувам за децата и маж ми и мајка ми и како ми падна се, мислам - не се жалам, има полошо... Таа само ме гледа. Зошто не престанеш, прашува таа. Што мислиш да престанам? Ако престанам, се запира, па...? Од што толку се плашиш Љиља, вели. Ништо, излажав, како од топ. Не се плашам од ништо. Гледам, таа пишува нешто во тетратката.

И дали се плашите, вели, да не се случи нешто многу лошо? Ја гледам, не разбирам. Дали се плашите дека сè ќе исчезне ако кренете раце? Дека ќе останете гладна, гола, боса? Па, малку, велам. Зарем не се плашиме сите, мислам, гледаш како се времињата, никому не му е лесно...

Колку доктори посетивте пред да дојдете кај мене, прашува таа. Што ќе правам, на оваа возраст не можам да лажам баш. 

Застанувам да набројам, едно, второ, трето... петто. Таа само клима со главата.

Љиља, време е да повлечеш рачна, вели таа. Немам рачна, велам. Ниту рачна, ниту ножна, докторке, одамна не ми работат сопирачките. Работат, работат, само уште не го знаеш тоа. И жената убаво ми објасни на лице место. Сè што ви се случува, вели таа - гушење, вртоглавица, тахикардии - тоа е само знак дека треба да забавите. И да се соочите со вашите стравови. И да прифатите дека не можете да контролирате сè. Никој не може. Особено не денес. Но, од каде го добивам тоа, прашувам. Па, веројатно влечеш нешто од претходно, вели таа. Сигурно имало период кога не сте се чувствувале безбедно. И тоа остави последици. Во меѓувреме ги турнавте под тепих, но како што гледате - се враќаат. Молчам, што да кажам, не ја разбирам многу, тешко ми е да поврзам два и два. А таа - како да ми ги чита мислите. Знам, вели, сето тоа не звучи особено логично, но психата има свои методи, свои правила и ретко греши. Потребно е само време работите да дојдат на свое место. Дали и кај мене ќе работи тоа докторке? Ќе, ќе. Само треба да бидете упорни. Ајде да се видиме за една недела, добро? Добро, велам. Што ќе правам, како да имам избор?

Ја напуштам таа лекарска ординација, пешачам дома и си помислувам - леле, можеби жената навистина е во право. Секој мој напад на паника и секое мое гушење или што и да е, секогаш ми се случуваше кога бев под некој притисок. Што ако останам без работа, што ако нешто им се случи на децата, што ако болеста на Миша се влоши, што ако не ја платам струјата, ми праќаат извршители за долг од пет илјади... секогаш имало по некое „што ако“... Всушност, многу „што ако“. А јас - навикната сум се да се прави, онака како што планирав и замислував. И нема „не можам“, нема „нема“, само „морам“. Поради децата, поради Миша, поради мама, поради ова, она...

И така, требаше време и пари, да не се лажеме, но вредеше драга моја. Да разберам и зошто сум таква каква што сум, и зошто ги избрав луѓето што ги избрав, и зошто ми требаше Миша да биде силна и здрава, и да работи и да заработува, и зошто секогаш ми недостигаше чувството дека некој се грижи за мене и ме штити, и зошто одев од еден до друг лекар, од преглед до преглед, и зошто сум толку стипса и зошто бегам и штедам за каква било опасност, и од каде на крајот на краиштата - и оваа егзема што ја боледувам со години и од која не можам да се ослободам и од каде наеднаш толку килограми и тоа тешко миење, чистење на домот, проветрување, четкање... Од страв. Јас која никогаш од ништо не се плашев, всушност се плашев од се.

Слушај ме, душо, тетка ти Љиља нешто ти кажува - не дозволувај никогаш да тапкаш во место. Ме уби тоа тапкање. Кога еднаш почувствував сигурност - се држев ко пијан за плот. Немаше сила што можеше да ме помести од таа моја глувчешка дупка.

Што и да е, мое е. Безбедна сум, така мислев. И тоа ми ја црпеше целата моја сила, целиот мој живот. А јас постојано се убедував - така мора да биде. И не мора да биде. Човек не мора секогаш да биде силен. И куќата не мора секогаш да биде чиста. Тоа не е аптека, таму живеат луѓе. Луѓето прават хаос. Па што? Па ништо. Па, така гледам сега - ги оставија чорапите, ги соблекоа чевлите ваму-таму - само мавтам со рака, велам нека бидат, фала богу има кој да ми ги соблече чевлите и да ми ги облече чевлите, нели? 

Текст: Даниела Бакиќ