Најголемата тајна на Југославија: Направена е атомска бомба, пандан на Руските и Американските

Под превезот на најстрогата тајност на југословенските безбедносни служби на чело со Александар Лека Ранковиќ, речиси седум децении од јавноста се криеше дека среде Србија е направена атомска бомба.

Ова е направено во Институтот „Винча“. Но, реализацијата на овој проект на тогашниот државен врв ја прекина нуклеарната несреќа што се случи во 1958 година.

Се претпоставува дека до тоа довел човечкиот фактор. Групата српски научници кои го конструираа реакторот беше озрачена со смртоносни дози на радијација. Предводени од пионерот на нуклеарната физика Драгослав Поповиќ, тие биле префрлени во клиниката Кири во Париз, каде што познатиот стручњак д-р Жорж Мате ја извршил првата трансплантација на коскена срцевина во историјата на медицината, која спасила одредени смртни случаи.

ТАЈНАТА НА ТИТО И ЛЕКА

Тајната скриена со децении е преведена во книгата „Случајот Винча“ на угледниот писател и кардиохирург, професор Горан Милашиновиќ, кој ја издвојува тајната под која се чувал овој настан во Југославија, со која суверено владеел Јосип Броз Тито. 

Веројатно бивша Југославија не сакаше да открие дека вакво нешто се случило на нејзиниот најпрестижен институт, па настанот го криеја од јавноста. Дојдов до информација дека нашиот голем научник Павле Савиќ експлицитно се спротивставил на изработката на атомската бомба. Ја искористив неговата документација и според неговите анализи, тој ги обвини оние што го водеа експериментот дека самите направиле грешка. Со состојбата што ја имавме, а имајќи го предвид неговото мислење, заветот на молчење што следеше во државната служба е нормален“, објаснува Милашиновиќ, кој целиот настан го опиша во својот роман.

ПАРАДОКС

Милашиновиќ наведува дека, иако трансплантацијата на коскена срж која тогаш им била направена на научници била првата трансплантација во историјата на медицината, таа сепак не останала евидентирана како таква.

„Во научна смисла, тоа беше неуспешна трансплантација и затоа не можеше да влезе во историјата како прва трансплантација на човечки органи. Но, иако имаше отфрлање, благодарение на трансплантацијата, за два месеци крвта и коскената срцевина на пет млади научници закрепнаа, и тие се спасени, а за каков револуционерен настан се работело, говори и за тоа што три децении подоцна е добитник на првата Нобелова награда за трансплантација на органи во својот говор рекол дека Жорж Матео прв направил обид за трансплантација во Париз токму под атомистите на тогашна Југославија“, вели писателот и кардиолог.

ФРАНЦУСКА ХУМАНОСТ

За Милашиновиќ, примарниот настан беше хуманоста на Французите, кои на нашите млади научници им ја дадоа коскената срцевина ризикувајќи ги нивните животи.

„Врз основа на само еден напис во весник, повеќе од двесте Французи се пријавиле да бидат донатори. Како писател, секогаш ја имав таа информација на ум и се водев од прашањето дали некој што ќе го чита мојот роман „Случајот Винча“ ќе се запраша дали ќе може да го направи истото што го правеа денес“, вели Милашиновиќ.

Србија никогаш не го заборави д-р Жорж Матео, кој со својата хуманост спаси пет српски научници, според една улица во Белград што го носи неговото име.

Врз основа на книгата на Горан Милашиновиќ ќе биде создадена филмската приказна „Верижна реакција“, за која сценариото го напишаа Вук Ршумовиќ и Драган Бјелогрлиќ, кој е и режисер, а на филмот ќе го портретира Александар Лека Ранковиќ.