Го средував гардероберот и ја најдов старата прашлива кутија за чевли на мајка ми: Внатрешноста ја криеше нејзината темна тајна

Исповедта на девојка која ја открила тајната на нејзината мајка додека чистела плакар ќе ве натера да се запрашате дали сите имаме свои кутии за чевли скриени длабоко во плакарите на нашите срца.

„Што е ова, мамо? Зошто никогаш не сум ја видел оваа кутија?“ прашав, држејќи стара, сива кутија за чевли покриена со прашина. Мајка ми, Јасна, застана за момент, крпата ѝ падна од раката. Ме погледна со тој поглед што го знаев уште од детството - поглед што кажуваше дека нешто важно се крие зад нејзините зборови.

Сè започна тоа мрачно саботно утро додека го чистев плакарот во ходникот. Планирав само да ги фрлам старите зимски јакни и шалови што никој не ги носел со години. Секогаш имаше чудна тишина во нашата куќа кога ќе се споменеше минатото. Татко ми, Зоран, почина во несреќа кога имав десет години, а мајка ми оттогаш е затворена книга.

Пребарувајќи низ чантите и ракавиците, почувствував нешто тврдо на врвот од гардероберот. Извадив сива кутија за чевли, од типот што ја продаваа во Борово. Беше потешка отколку што очекував. Ја отворив, а внатре - стари црно-бели фотографии, неколку пожолтени букви и медалјон со гравирани букви: „За мојата љубов, А.“

„Мамо? Кој е А?“

Јасна седна на столот како да ѝ биле отсечени нозете. „Тоа не е за тебе... Тоа е работа од пред да се родиш.“

Но, не можев да престанам. Во рацете имав дел од минатото што мирисаше на тајна. Го извадив писмото од 1991 година. Започна: „Драга Јасна, знам дека не треба да го пишувам ова, но не можам повеќе да молчам...“ Потпис: Аднан.

Аднан? Никогаш не го слушнав тоа име во нашата куќа. Срцето ми чукаше додека читав. Писмото беше полно со копнеж, страв и љубов. Се споменуваше границата, војната и ветувањето дека ќе се вратат по неа кога сè ќе заврши.

„Мамо, кој е Аднан?“

Јасна долго молчеше, гледајќи низ прозорецот кон дождот што удираше по лимениот покрив од гаражата на нејзиниот сосед. „Аднан беше мојата прва љубов. Се запознавме на море во '89 година, а потоа војната нè раздели. Твојот татко ми помогна кога бев сама тука. Никогаш не сакав да ти кажам затоа што се плашев дека ќе помислиш дека не го сакам.“

Го чувствував како земјата ми се тресе под нозете. Целиот мој живот верував дека моите родители имаат совршен брак, дека се сè еден за друг. Сега сфатив дека ни таа не беше сигурна за своите чувства.

„Зошто го криеше ова од мене? Не мислиш ли дека имам право да знам која си навистина?“

Мама плачеше за прв пат по многу години. „Се плашев од твојата осуда. Се плашев дека ќе заминеш како што сите други го напуштија ова село кога дознаа за мене и Аднан. Твојот дедо не ме погледна во очи со години кога слушна дека сум со муслиман...“

Се сетив на сите тие тишини на масата, на сите погледи од соседите кога поминуваа покрај нашата куќа. Се сетив како баба ми еднаш ме повлече за рака и ми шепна: „Никогаш не прашувај ја мајка ти за војната“. Во тој момент не разбрав зошто.

Не можев да спијам таа ноќ. Го отворив медалјонот - внатре имаше две слики: младата Јасна и еден темноок млад човек кого никогаш порано не сум го видела. Почувствував чудна врска со овој човек кого никогаш порано не сум го сретнала.

Во следните денови, не можев да престанам да размислувам за сè што научив. Ја прашав мајка ми дали може да ми ја раскаже целата приказна.

„Таа година бевме тројца на плажа - јас, Аднан и неговата сестра Лејла. Тој беше различен од сите што ги познавав - нежен, паметен, секогаш насмеан. Кога започна војната, мораше да се вратиме дома. Пишувавме писма еден на друг колку што можевме... Потоа писмата престанаа да доаѓаат. Мислев дека е мртов. Зоран ме најде скршена и ми помогна да продолжам понатаму. Но, еден дел од мене секогаш остануваше таму на таа плажа...“

Не знаев што да кажам. Од една страна, ми беше жал за мајка ми и Аднан; Од друга страна, бев лута што цел живот ја криеше вистината од мене.

Во тие денови, почнав да забележувам колку нашите животи се испреплетени со минатото што се обидувавме да го заборавиме или скриеме. Приказните сè уште кружеа во селото за оние што „ја преминале линијата на срцето“, за жени што ги сакале „погрешните мажи“.

Една вечер седнав со мајка ми на чај и реков: „Знаеш, можеби е време да си простиш. И да се обидеш да го најдеш Аднан или барем Лејла. Можеби им должиш прошка.“ Мајка ми ме погледна низ солзи и ме прегрна како дете за прв пат по долго време.

Не знаев дали ќе има сила да го стори тоа, но знаев дека двајцата го направивме првиот чекор кон вистината.

Денес, често размислувам за тоа колку тајните на нашите родители нè обликуваат и колку храброст е потребна за да ги прифатиме како дел од нас.

Можеби сите ние имаме свои сиви кутии за чевли – скриени длабоко во плакарите на нашите срца. Дали некој има храброст да ја отвори вашата кутија и да се соочи со она што го наоѓа внатре?