Како Тито го запозна кучето Лукс, херојот кој му го спаси животот во битката кај Сутјеска

фото:Wikimedia/Telegraf

Јосип Броз Тито и Лукс - честопати погрешно наречен Рекс - се сретнаа сосема случајно (иако не постојат случајности), на 15 јули 1942 година во Прозор, Босна и Херцеговина, место кое беше ослободено од италијанскиот окупатор два дена претходно. Врховниот штаб, на чело со Тито, беше сместен во куќа во чиј двор постојано лаеше врзан германски овчар.

Врховниот командант на Народноослободителната армија и партизираните одреди на Југославија, не би бил тоа што беше ако не одлучеше да види што се случува и какво животно е тоа што не им дава мир.

Секогаш со Тито

Излегувајќи надвор и гледајќи што се случува, Тито му нареди на својот сопатник Радо Ристановиќ да го одврзе кучето. Сепак, Раде не можеше да ја заврши задачата; кучето се' уште лаеше и скокаше, така што Ристановиќ не можеше ниту да му пријде.

Повторно, врховниот командант на Народноослободителната армија и партизанските одреди на Југославија, не би бил тоа што беше ако не разбереше за што станува збор.

Му пријде на кучето и му рече неколку зборови на германски (Броз го зборуваше овој јазик со виенски акцент). Ова го смири кучето - чиј сопственик очигледно беше германски офицер за врска доделен на Италијанците - па престана да вика.

Тогаш Тито го помилува и го пушти од синџирот. Кучето го следеше, а главниот командант тогаш му даде име: нека биде Лукс. И би Лукс.

И ќе беше ако Лукс не се разделеше од својот најдобар пријател, другарот Тито, до неговата смрт. Гламош, Млиниште, Босански Петровац, Бихаќ, Јајце. Што и да ви падне на памет. Битката кај Неретва? Вие не сте биле таму, но Лукс беше, секогаш со Тито и никогаш без Тито. Добриот Лукс и неговиот командант поминаа низ се'.

И тогаш над Тјентиште во Сутјеска долина осамна на 9 јуни 1943 година. На ридот Милинклејд се наоѓаше Врховниот штаб заедно со Тито, во голем круг за време на Петтата непријателска офанзива, која ќе стане позната како Битката кај Сутјеска (поради што Тјентиште, продолжетокот на долината, ќе се вика Долина на хероите, што се' уште е името на спомен -комплексот). 

Ново куче

Имаше бомбардирање на Германија и една бомба падна во близина на колоната во која беа членовите на Врховниот штаб. Сите присутни се фрлија на земја, а со Тито падна и буково стебло, во исто време, Лукс се фрли кон Тито и го покри речиси целосно. Инстинктивно, жртвувајќи се, свесно или несвесно, пренесува Телеграф.

Така, Лукс го загуби животот, застрелан со шрапнели, со што го спаси животот на главниот командант, кој беше само ранет во левата рака.

Да не беше тој благороден германски овчар, Тито ќе беше мртов на лице место.

Фотографијата на почетокот на текстот е направена во Млиниште кај Мркоњиќ Град во септември 1942 година, можеби два месеци откако Тито и Лукс се запознале и се зближиле.

По херојската смрт на Лукс, Броз доби ново куче, Тигар, исто така германски овчар. Има фотографии и со него, поради што многумина денес ги мешаат овие две кучиња.

Тигар, исто така, ја заслужува нашата љубов и признание, но само фотографијата на почетокот го покажува кучето што го спаси животот на Врховниот командант со тоа што го положи својот, не знаејќи дека го дава и за слободата на сите југословенски народи.