„Ми понудија милион долари да се откажам од името Македонија“ – Што кажа Глигоров пред смртта?

Киро Глигоров (1917–2012) беше првиот претседател на независна Македонија и еден од најважните политички фигури во историјата на земјата. Познат по својата умереност, дипломатски пристап и посветеност на мирот, тој ја водеше Македонија низ најтурбулентниот период на Балканот без да дозволи воен конфликт.

Ран живот и политичка кариера

Роден во Штип, Глигоров студирал право во Белград и се приклучил на партизанското движење за време на Втората светска војна. По војната, тој извршуваше високи функции во југословенската федерална влада, вклучувајќи министер за финансии и заменик премиер. Неговите идеи за економски реформи и либерализација беа иновативни, но и контроверзни, што доведе до негово отстранување од врвните позиции во 1974 година 

Независност без војна

Во 1991 година, Глигоров беше избран за претседател на Социјалистичка Република Македонија. Под негово водство, земјата прогласи независност по референдумот на 8 септември 1991 година, станувајќи единствената поранешна југословенска република што се отцепи без воен конфликт . Глигоров беше клучен во постигнувањето на мирно повлекување на ЈНА од Македонија и обезбедување на меѓународно признавање, иако под привремената референца „поранешна југословенска република Македонија“ поради спорот со Грција.

Атентат и неразјаснети обиди

На 3 октомври 1995 година, Глигоров преживеа обид за атентат кога автомобил-бомба експлодираше во центарот на Скопје. Во нападот загинаа неговиот возач и случаен минувач, а Глигоров остана без едно око и со трајни повреди на лицето . И покрај меѓународната помош во истрагата, напаѓачите никогаш не беа откриени.

Контроверзии и критики

Глигоров беше познат по својата изјава дека Македонците се Словени кои дошле на Балканот во 6 век и немаат директна врска со античките Македонци, што предизвика критики од националистичките кругови . Во својата книга „Македонија е сè што имаме“, тој објави дека му бил понуден поткуп од 1 милион долари преку грчки посредници за да се откаже од уставното име на државата, што тој категорично го одбил.

Наследство и личен живот

По пензионирањето, Глигоров основа Фондација за промоција на мултиетнички општества и објави неколку мемоари. Беше оженет со Нада Мишева, со која имаше еден син и две ќерки. Почина на 1 јануари 2012 година во Скопје, на 94-годишна возраст. На негова желба, погребот беше без државна церемонија .

Почести и признанија

Глигоров доби бројни меѓународни признанија, вклучувајќи почесен докторат од Универзитетот во Питсбург и Медитеранска награда за мир. Во 2005 година, тој беше првиот добитник на Орденот на Република Македонија.

Киро Глигоров останува симбол на мудрост, умереност и државничка зрелост. Неговата способност да ја води Македонија кон независност без пролевање на крв е ретка и вредна лекција за сите балкански лидери.