ПАРАДОКС НА ПАЗАРИТЕ - Цените на какаото и шеќерот паѓаат, но чоколадото останува скапо

Цените на фјучерсите на какаото во Њујорк и Лондон паѓаат со месеци, достигнувајќи ги најниските нивоа за речиси една година. Во Њујорк, најактивниот договор падна за дури 4,5 проценти на 6.682 долари за тон, додека фјучерсите во Лондон паднаа за дури 4,1 процент. Падот следеше по почетокот на главната жетва во Брегот на Слоновата Коска на 1 октомври, најголемиот производител на какао во светот, додека пратките од Гана, вториот најголем производител во Африка, се зголемија.

Иако зголемувањето на пратките од Гана е дел од редовен сезонски модел, тоа не е резултат на зголемена побарувачка, туку на порано започнување на сезоната, повисоки откупни цени и намалување на нелегалниот извоз. Од друга страна, глобалната побарувачка за зрна какао останува слаба, под притисок од намалената потрошувачка на чоколадо и претпазливиот пристап на производителите на какао.

Значи, комбинацијата од поголема понуда и послаба побарувачка создаде притисок врз цените, што е главната причина за наглото намалување на цените на какаото во изминатиот период. Побарувачката е особено слаба во Европа и Северна Америка, додека, на пример, преработката на какао во Малезија се намали за 35 проценти во третиот квартал во споредба со истиот квартал минатата година, пишува Блумбер адрија.

Намалување на глобалниот дефицит

Пазарот на какао е во криза во последните години, со рекордни цени предизвикани од серија слаби жетви и ограничена понуда. Но, 2025 година ги носи првите знаци на закрепнување.

Брегот на Слоновата Коска очекува жетва од околу 1,35 милиони тони, речиси иста како и минатата година (1,4 милиони тони), објави Блумберг претходно овој месец. Гана ја започна жетвата два месеци порано од вообичаеното, со августовски испораки четири пати повисоки од истиот период минатата година, и ја зголеми својата цена од фармскиот пазар (цената по која земјоделците директно ги продаваат своите зрна какао) за 4,2 проценти на 50,45 гански цеди (4,07 долари) по килограм.

Зголемувањето на повластените тарифи во Брегот на Слоновата Коска и Гана ги охрабрува производителите да ги продаваат зрната и го намалува поттикот за нивно шверцување во соседните земји, дополнително стабилизирајќи ги глобалните залихи. Но, пазарот останува тесен, со цени над историските просеци.

За подобро да ја разбереме промената на парадигмата, треба да се вратиме во 2024 година, кога имаше последователни слаби жетви во Брегот на Слоновата Коска и Гана, што доведе до глобални дефицити и рекордни цени.

Влијание врз производителите на чоколадо

Глобалниот недостиг на какао ги принуди производителите на чоколадо да купуваат зрна по високи цени и да градат поскапи залихи, кои продолжуваат да ги користат. Покрај тоа, пазарот е чувствителен на каква било промена во политиката на производство или куповни цени, бидејќи дури и најмалите отстапувања можат да влијаат на количината достапна за извоз.

Како резултат на тоа, дури и кога се очекува мал вишок во тековната сезона, цената останува над историските нивоа бидејќи производителите сè уште имаат скапи залихи, а пазарот чека понудата од клучните земји да се стабилизира.

Значи, иако пазарот бележи корекција и цените паѓаат, сегашните цени остануваат високи во споредба со историските нивоа, што значи дека производителите продолжуваат да сносат повисоки трошоци од вообичаеното на долг рок.