Само 2 кг од оваа супстанца може да ги избрише сите луѓе на Земјата: А 3 милиони луѓе свесно ја ставаат во себе секоја година

Кога размислуваме за смртоносните хемикалии, многу луѓе најпрво помислуваат на арсен, цијанид и стрихнин. Но, што би рекле ако дознаете дека има хемикалии барем сто пати посмртоносни, а најсмртоносната од сите се инјектира во речиси три милиони луѓе секоја година?

Токсичноста на супстанцијата се проценува со помош на LD50 (смртоносна доза за 50% од популацијата), која се однесува на количината потребна за да се убие 50% од испитуваната популација. Изразено по килограм телесна тежина, LD50 на натриум хлорид (сол) е 3000 милиграми на килограм, што значи дека приближно 210.000 милиграми сол би убиле лице од 70 килограми. Кофеинот има LD50 од 192 милиграми на килограм, додека за натриум цијанид таа бројка е 6,4 милиграми на килограм.

Сепак, ботулинскиот токсин има LD50 од 1 нанограм на килограм, што значи дека само 0,00007 милиграми би можеле да убијат човек од 70 килограми. Со таква токсичност, помалку од 2 килограми од оваа супстанца (ако се проголтаат) би можеле да ги убијат сите луѓе на Земјата.

Ботулински токсин

Повеќето супстанции имаат различни нивоа на токсичност во зависност од начинот на кој се апсорбираат во телото, а овие нивоа може драстично да се разликуваат. Додека 1 грам ботулински токсин потенцијално може да убие 14.000 луѓе кога се внесува, доколку се инјектира, истата доза би убила 8,3 милиони луѓе.

Ботулинскиот токсин е најмоќниот познат невротоксин и најчесто се наоѓа во лошо конзервирана храна, рани и козметички инјекции - иако не во опасни дози. Токсините се произведуваат од бактеријата Clostridium botulinum, која во услови на ниско ниво на кислород може да произведе голем број на токсини кои специфично влијаат на нервниот систем.

Прво откриен во 18 век, името „ботулизам“ потекнува од латинскиот збор „botulus“, што значи „колбас“, бидејќи германскиот лекар Јустинус Кернер го опишал токсинот како отров од колбаси поради неговата распространетост во лошо зачуваното месо.

Видови на ботулизам

Спорите на C. botulinum обично се наоѓаат во почвата и морската или речната вода, но кога овие спори ќе влезат во средина со ниска содржина на кислород, тие почнуваат да растат и да ги произведуваат своите опасни токсини. Токсините најчесто се појавуваат во конзервирана храна каде бактериите влегле во средина со ниска содржина на кислород. Може да се најдат и во храна која не е правилно подготвена или складирана, но бактериите и токсините можат да се уништат и со високи температури - затоа е важно храната темелно да се загрее.

Како невротоксини, овие токсини ги парализираат нервните клетки со нарушување на нивните сигнали. Јадењето храна контаминирана со ботулизам може да предизвика парализа и респираторен застој, со замор, вртоглавица, слабост и тешкотии во говорот како некои од раните симптоми. Симптомите обично се појавуваат во рок од 12 до 36 часа по изложувањето, а стапката на смртност е висока, при што околу 5 до 10 проценти од случаите завршуваат со смрт. И покрај ова, случаите на ботулизам се многу ретки и може да се лекуваат доколку се дијагностицираат рано.

Влегува преку рани и може да се вдишува

Ботулизам на рана може да се појави и кога спорите на C. botulinum влегуваат во отворени рани и почнуваат да растат поради анаеробната средина. Иако е редок, овој облик на ботулизам е поврзан главно со случаи на злоупотреба на супстанции, имено со инјектирање хероин. Симптомите се слични на ботулизмот преку храна, но симптомите може да траат малку подолго.

Инхалациониот ботулизам е исто така ретка, но смртоносна опасност. Најчесто се јавува како резултат на ослободување на токсините од аеросолите, а вдишувањето токсини е многу поопасно од нивното консумирање, бидејќи е потребна многу помала доза за да се предизвика сериозна штета.

Ботулински токсин во козметиката

Поради неговите парализирачки својства, C. botulinum се користи во козметичките процедури наречени ботокс. Овие третмани користат високо разреден ботулински невротоксин тип А (онаботулинумтоксин А) и првпат беа користени во 1981 година за лекување на луѓе со страбизам. Оттогаш, оваа процедура стана најчестата козметичка процедура во светот поради нејзината употреба во превенција од брчки и против стареење.