Скопјанката која стана една од највлијателните жени во технологијата во Холандија и САД: Интервју со Снежана Зивчевска-Сталперс

Кога ќе ја слушнете биографијата на Снежана Зивчевска–Сталперс, првата мисла е дека станува збор за жена која си ја напишала својата судбина со храброст, работа и визија. Родена и порасната во Скопје, по дипломирањето на Електротехничкиот факултет заминува во Холандија со една цел – да изгради интернационална ИТ кариера. Таму минува 23 години, работи во глобални компании како IBM и NTT Data, ја советува Европската агенција за иновации и е дел од проектите кои ја креираат иднината на дигиталната трансформација и вештачката интелигенција.

За своите резултати добива престижни признанија: IBM Benelux Award за Delivery Excellence, Impact Award од женското списание Opzij, е прогласена за една од 50-те најинспиративни жени во технологијата во Холандија (Inspiring Fifty Netherlands), а Deloitte ја наградува со BOLD Leader Award за лидерство и визионерство. Таа е и иницијатор и основач на Women in Tech NL – првата и најголема женска технолошка заедница во Холандија, која денес им дава глас и поддршка на илјадници жени во тех-секторот.

Во 2023 година животот ја носи на друг континент – со семејството се преселува во Атланта, градот кој многумина го нарекуваат „Silicon Valley на југоистокот на САД“. Таму ја продолжува својата професионална приказна како консултант и експерт за вештачка интелигенција, иновации и дигитална трансформација, а паралелно ги завршува МБА студиите во САД со највисоки можни оценки (GPA 4.0, summa cum laude). Денес е и активен член на Women in Aviation International (Atlanta Chapter), каде работи на зголемување на бројот на жени во авијацијата и STEM индустриите.

Ова е интервју со жена која покажува дека географијата нема моќ над визијата – и дека девојките од Македонија можат да бидат дел од светските технолошки приказни, без да се откажат од својата автентичност.

ЖМ: Снежана Вие сте Македонка која својата кариера ја изгради во светот. Кога се роди љубовта кон технологијата и што ве поттикна да го изберете токму ИТ-секторот?

Љубовта кон технологијата кај мене се роди уште во средно училиште, но искрено, корените на тој интерес се многу подлабоки. Од мала имав природна љубопитност за тоа како функционираат нештата, од домашните апарати и рачни часовници, до електричните кола и компјутерите што тогаш почнуваа да се појавуваат во училиштата. Никогаш не ми беше доволно само да го прифатам резултатот; секогаш сакав да го разберам процесот зад него.

Математиката и физиката ми беа омилени предмети. Тие ми дадоа нешто повеќе од знаење – ми дадоа начин на размислување. Секоја формула, секое решение, секоја теорема имаше своја логика и убавина. Во тие предмети открив совршен баланс меѓу редот и креативноста, меѓу строгите правила и бескрајните можности.

Го сакав чувството кога некој комплексен проблем конечно ќе „се отвори“ пред тебе и ќе сфатиш зошто нешто функционира токму така. Таа комбинација на рационалност и интуиција ме фасцинираше и ме научи дека науката не е ладна, туку жива, динамична и полна со идеи.

„Науката не е ладна – таа е жива, динамична и полна со идеи.“ – вели Снежана.

ЖМ: Како изгледаше почетокот на вашето професионално патување – од дипломирањето на Електротехничкиот факултет во Скопје до првите чекори во Холандија?

Средното образование го завршив во гимназијата „Раде Јовчевски – Корчагин“, едно од најреномираните училишта во Скопје, каде што секој ден беше нов интелектуален предизвик. Тоа беше средина која не само што го вреднуваше знаењето, туку го поттикнуваше и критичкото размислување, логиката и љубопитноста – вредности кои до ден-денес ме следат во сè што правам. Таму научив дека вистинската интелигенција не е во тоа да го знаеш одговорот, туку во тоа да поставиш вистинското прашање.

По матурата, немаше никакво сомневање дека мојот пат ќе продолжи на Електротехничкиот факултет во Скопје. Тоа беше логичен, но и емотивен избор, продолжување на мојата страст кон технологијата и науката. Се запишав на насоката Компјутерска техника, информатика и автоматика (КТИА), уверена дека токму таму се гради иднината во светот на дигитализацијата, автоматизацијата и интелигентните системи.

Во тие години ги научив темелите на инженерството, но уште поважно – како да размислувам системски, да решавам проблеми и да создавам решенија што носат вистинска вредност. По дипломирањето, моето патување доби сосема нова димензија: се преселив во Холандија, земја позната по својата отвореност, иновации и практичен пристап кон технологијата. Тоа беше мојата прва вистинска авантура во светот на глобалниот ИТ-екосистем.

Преселбата не беше лесна – нова земја, нов јазик, нова култура, поинаков начин на работа и размислување. Но токму тие предизвици ме изградија. Холандија ме научи на нешто клучно: да бидам адаптибилна, отворена и да го гледам секој предизвик како можност за раст. Во тие први години открив дека успехот во меѓународна средина не зависи само од знаењето, туку и од способноста да бидеш адаптибилен, отворен за нови искуства и храбар да излезеш надвор од својата комфорна зона.

ЖМ: Со какви предизвици се соочивте како млада жена во тогаш доминантно машка професија?

Во тоа време, технолошкиот сектор беше речиси целосно машки домен, и како млада жена во инженерска професија, често се наоѓав во простории каде што бев единствената жена – не само на состаноците, туку и во цели тимови. Се сеќавам на тие први години: моменти кога моите идеи мораа да бидат двапати посилни за да бидат слушнати, кога требаше постојано да се докажувам за нешта што за други се подразбираа.

Не беше секогаш лесно, имаше моменти на тишина, на сомнеж, па дури и на потценување. Но, наместо да се повлечам, решив да ја претворам таа различност во сила. Увидов дека не треба да се вклопувам по секоја цена, туку дека токму мојот различен начин на размислување е тоа што може да донесе нова перспектива и вредност.

Најголемата лекција што ја научив во тие години беше дека автентичноста е најсилното оружје на секој лидер.

„Не треба да се вклопиш по секоја цена – твојата различност е твојата сила.“ – истакнува Снежана.

ЖМ: Работевте за глобални компании како IBM и NTT Data, но и за Европската агенција за иновации. Што најмногу го обликуваше вашиот професионален раст?

Работата во големи меѓународни компании како IBM и NTT Data беше вистинска пресвртница во мојата кариера. Тоа беше период во кој не само што професионално созреав, туку и се открив себеси како лидер, стратег и човек кој може да влијае врз промени. Тоа ми овозможи да работам со талентирани луѓе од целиот свет и да бидам дел од проекти кои навистина имаа глобално влијание.

Научив дека технологијата сама по себе не е цел, туку само средство за промена. Во IBM ја зацврстив мојата љубов кон податоците и вештачката интелигенција, додека во NTT Data ја научив важноста на партнерствата, иновацијата и човечкиот аспект на дигиталната трансформација.

Најголемиот раст не дојде од успесите, туку од моментите кога требаше да се прилагодувам, кога нештата не беа лесни, кога требаше да го пронајдам својот глас во глобален контекст и да водам со убедување, а не со титула. Тие моменти ме научија дека лидерството не се докажува со позиција, туку со начинот на кој се однесуваш, инспирираш и ги подигаш другите.

Секој проект, секој предизвик, секој разговор со клиент или колега ми помогна да ја сфатам суштината на вистинското лидерство: да создаваш можности, да отвораш врати и да помагаш на другите да растат заедно со тебе. Денес, токму тоа е мојата дефиниција за успех: не колку високо ќе се искачиш, туку колку луѓе ќе понесеш со себе на патот нагоре.

ЖМ: Добитник сте на бројни признанија – од IBM Benelux Award до Deloitte BOLD Leader Award. Кое од нив има најголема емоционална вредност за вас и зошто?

Секое признание носи своја тежина и симболика, но Deloitte BOLD Leader Award има особено место во моето срце. Тоа признание не беше само награда за резултати, туку за начин на лидерство, за храброста да водиш поинаку – со визија, емпатија и интегритет.

Во време кога во корпоративниот свет често се нагласува контролата и структурата, ова признание беше потврда дека лидерството може да биде човечко, топло и автентично, а сепак моќно и ефективно. За мене, „BOLD“ не значеше само храброст да се донесуваат одлуки, туку и храброст да се биде автентичен, да се покаже ранливост кога е потребно, да слушаш пред да зборуваш и да им дадеш простор на другите да блеснат.

Тоа признание го доживеав како потврда дека можеш да бидеш успешен без да ги прифатиш старите модели на лидерство и дека вистинската сила лежи во автентичноста и визијата, а не во титулата.

Истовремено, IBM Benelux Award беше момент на длабока гордост затоа што дојде како признание од колеги и лидери со кои работев секојдневно. Тоа не беше награда што доаѓа од надвор, туку од луѓето што одблизу го гледаа мојот труд, посветеност и страст. Токму затоа ја доживеав како најискрената форма на признание и како доказ дека квалитетот, упорноста и искрената соработка секогаш се препознаваат, без разлика од каде доаѓаш или колку различно размислуваш.

Овие две признанија за мене се не само професионални достигнувања, туку потврда на моите вредности. Тие ме потсетија дека патот на интегритет, емпатија и лидерство со цел не секогаш е најлесен, но секогаш е вистинскиот. Денес, кога гледам наназад, тие награди ги чувствувам не како крајна точка, туку како времеплов на моето созревање – од инженер што сака да решава проблеми, до лидер кој сака да создава промени.

ЖМ: Колку е важно за една жена во технологијата да биде видлива и препознаена, не само по резултатите, туку и по влијанието што го има врз општеството?

Тоа е од суштинско значење. Видливоста не е прашање на егото, туку на пример. Кога една жена е видлива и препознаена, таа несвесно отвора врата за многу други што доаѓаат по неа. Таа станува доказ дека е можно и дека успехот не е резервиран за одредени групи, туку достапен за секој што има визија, посветеност и храброст да чекори напред.

Во технологијата, каде што жените и понатаму се во мал број, видливоста е чин на храброст и одговорност. Не се работи само за лична афирмација, туку за создавање простор каде што идните генерации ќе можат да се видат себеси. Затоа секоја жена што се појавува на сцена, што го презема зборот на панел, што води тим или стартап – ја менува сликата за тоа како изгледа успехот во технологијата.

За мене, успехот никогаш не бил само личен. Вистинскиот успех е кога твојата приказна инспирира некого друг да поверува дека и тој може. Кога преку сопствените успеси покажуваш дека границите постојат само во нашите мисли. За мене, наградите и јавните настапи не се средство за лична промоција, туку инспирација за други да поверуваат дека и тие можат.