Вистинската Дара од Јасеновац откри каква навистина била Дијана Будисављевиќ: „Ме истрижаа до гола кожа, а на брат ми (4) вака му го одземаа животот“

Јелена Бухач Радојичиќ е всушност вистинската Дара од Јасеновац, по чиј спомен е создадено сценариото за филмот. Иако филмот излезе пред три години, пред неколку месеци се појави скандал кога Дара беше претставена како Дара на “Амазон“. Нејзиното признание за сите ужаси во кампот буди неверување кај луѓето, а потоа и голема тага. Многумина не можат да поверуваат како успеала да преживее се и да го задржи разумот.

Логорот Стара Градишка го основале усташите во 1941 година. Тоа беше 5-ти подкамп на Јасеновац, изграден специјално за жени и деца. Токму таму Јелена се нашла со браќата Живко и Илија и нивната мајка Ана.

- Мојата коса беше истрижена прв пат во Загреб, до гола кожа. Кога дојдов во Слоковец, ми ја одзедоа облеката и ми сошија фустан што го носев цело време, без долна облека - ја започна својата приказна Јелена за „Информер ТВ“ за болните денови од нејзиното детство и опишала како изгледало нивното заминување во логорот.

- Татко ми се засолни во оџакот, јас бев во таа соба каде што имаше вода на подот, знаев дека усташите и Германците убиваат, се погрижив ако ме убијат, ако паднам, ќе паднам на суво земјиште. Бидејќи не го најдоа татко ми, слегоа по скалите и не ставија пред автомат да пука во нас. Татко ми излезе од оџакот, го врзаа со жица. Веќе не се сеќавам како изгледаше татко ми, само знам дека имаше црни панталони на пруги и шешир или капа. -

Јелена, нејзините браќа и мајка, следниот ден биле однесени во кампот Стара Градишка.

- Следниот ден не однесоа пешки 24 км до Стара Градишка, чекавме еден ден пред Градишка, за да ни направат место да влеземе, бидејќи најверојатно требаше да ги убијат луѓето што беа внатре. При влегувањето во тој камп, од левата страна имаше зелена маса, на која се депонирало злато, пари, се што било вредно - раскажала таа.

Како едно од нејзините први сеќавања е дека усташот пред нивни очи убил една Еврејка.

- Мајка ми го држеше Илија, а јас и Живко се стуткавме до неа. Во еден момент еден усташ ѝ викаше на една жена, а сега знам дека тоа беше Еврејка, ѝ ја отплетка косата и ги најде обетките, но била предадена од друга Еврејка која била со неа. И ги зел обетките, ја турнал на ѕид и ја застрелал.

- Влеговме во кампот, а имавме сместување од десната страна, на гол терен. Немавме на што да лежиме, со што да се покриеме. На средината на тој двор имаше казан од кој напладне ни делеа храна. Кога ќе врнеше, одевме во подрум, водата беше до колена, демек за да не покиснеме.

Таа низ солзи опишала и како е мајките да се разделат од своите деца.

-Ѝ реков на мајка ми „гладна сум“, таа ми одговори: „Дете, тука нема што да се јаде, ова е камп“. Пиевме вода од бунари во кои имаше измет. Се разделивме од мајка си, сите деца, плачејќи. Нам децата ни беше полесно отколку на нашите мајки. Мајка која се одвојува од своите деца, без разлика дали некогаш ќе ги види или никогаш.

А сега се сеќава на моментот кога го зеле нејзиниот брат Илија, кого го бара и денес, но и ја опишала првата средба со нејзиниот брат Живко години подоцна.

- Се прегрнавме двајцата, плачевме и не издржавме да се разделиме. Дури и тие Хрватите плачеа - рекла Јелена.

За својот брат Илија не успеала да дознае ништо во текот на сите овие децении, а тропнала на многу врати.

- Сликите од кампот не бледнеат со годините.  Од Стара Градишка, јас и моите браќа Живко и Илија бевме префрлени во Загреб, во различни хрватски семејства, а најмладата Ика имаше неполна година. Мајката Ана беше пренесена од Јасеновац во камп во Германија. „По војната се врати во Загреб и најдов две од нејзините три деца“, истакна Јелена пред три години.

Откриен муралот на Дијана Будисављевиќ во Врање

Проектот за мурал го иницираше неформалната група Фронт на солидарност на жените, а барањето го поднесе Центарот за медиумска транспарентност и општествена одговорност од Врање. Во август 2021 година, муралот беше создаден за само три дена од врањскиот уметник Стефан Стојановиќ Слеш.

Јелена Бухач Радојчиќ во таа прилика откри дека се породила по трет пат благодарение на Дијана.

- Дијана ми даде трет живот. Првиот ми го даде мајка ми, вториот татко ми кој излезе од засолништето и на тој начин ја спречи нашата егзекуција од страна на Германците, додека Дијана ги зеде моите двајца браќа и мене од логорот и ме спаси од усташкиот нож. Мојот брат Душан беше заклан кога имаше само четири години, како и моите баба и дедо. Татко ми мораше сам да си ја ископа дупката во која падна кога беше убиен со чекан. Вкупно 87 членови од моето семејство беа убиени. „Го барам брат ми Илија, кој имаше година ипол и Дијана Будисављевиќ го спаси од кампот, но оттогаш му се губи секаква трага“, рече тогаш таа и додаде:

- Го паметам по родениот белег на слепоочницата. Јас сум Дара од Јасеновац, според мојата приказна е снимен филм. Многу луѓе не можеа да го гледаат, а она што го доживеавме таму беше педесет пати пострашно од филмот.

Foto: Printscreen/ youtube/jutarnji program happy televizije/Wikipedia/

Извор: стил.курир.рс