КАДЕ И ЦАРОТ ОДИ ПЕШКИ: Што користеле луѓето пред појавата на тоалетната хартија?
Милиони луѓе дури и денес, особено на Блискиот исток и Азија, дури и не се мачат околу тоа - тие претпочитаат посетата во тоалетот да ја завршат со плакнење со чиста вода. Археолозите и антрополозите направија многу интересна, но и „валкана“ работа додека откриваа како ја одржувале хигиената луѓе од различни култури. И еве што откриле.
Ако би се опуштиле во јавен тоалет во антички Рим, би користеле тенсориум за да се избришете потоа. Овој антички уред за бришење беше составен од стап на кој е прикачен сунѓер натопен во оцет или солена вода, пишува National Geographic.
Точно не е утврдено со сигурност дали Римјаните го користеле тросориумот за да го исчистат телото или тоалетот, но тоа сигурно влијаело на развојот на „опремата“ што се користи во тоалетот.
Иако не се сигурни за што се користел тосориумот, тие се сигурни за песоа, античкиот грчки и римски еквивалент на денешната тоалетна хартија. Тоа е помал овален камен или парче керамика. Оваа античка „тоалетна хартија“ беше пронајдена во урнатините на античкиот свет, но исто така беше овековечена на 27.000-годишна чаша за пиење, на која е прикажан човек како чучи и го користи својот камен. Песоа се споменува дури и во Талмудот.
Друго креативно решение за бришење беше ископано во 1992 година на место за одмор на античкиот Пат на свилата, во северозападна Кина. Таму, археолозите откриле седум таканаречени „хигиенски стапчиња“ - бамбус или стапчиња од дрво, завиткани во крпа. Крпите на стапчињата стари 2000 години беа покриени со нешто што личи на човечки измет, а микроскопската анализа потврди дека овие остатоци содржат паразити кои вообичаено се наоѓаат во цревата на човекот.
Кога пристигнавме во Кина преку патот на свилата, вреди да се спомене дека Кинезите имаа и свој вид тоалетна хартија, што за прв пат се споменува во ракописите на научникот Јен Чи Туи, кој живеел во шестиот век. Имено, тој бил во искушение да ги користи отфрлените ракописи за лични цели, сепак, тој напишал дека не се осмелил да се брише со „имињата на мудреци“. Покрај ова, постојат и други докази дека хартијата од коноп се користела за бришење во Кина. Едно такво е пронајдено во гробот на царот Ву од Хан, кој владеел во вториот век пред нашата ера.
До 1393 година, тоалетна хартија направена од ориз веќе беше масовно произведена за кралското семејство Кинекс. Западниот свет чекаше масовно производство на тоалетна хартија до 1857 година, кога Јозеф Гајети го претстави својот медицински труд. Дотогаш, Американците користеле весници, пченка, па дури и првите каталози за нарачки не поминале добро.
Масовната набавка на тоалетна хартија веќе се случи еднаш, во поновата историја. Имено, во 1973 година, жените од Јапонија купиле неверојатни количини тоалетна хартија за да ја складираат. Овој потег беше како одговор на зголемениот страв кај населението во Јапонија - дека средната класа, нивната потрага по мир и економска стабилност - ќе биде избришана од инфлацијата, објасни Еико Маруко Синијавер, историчар од колеџот Вилијамс.
Овој феномен предизвика страв и во Соединетите држави, а конгресменот од Висконсин дури и даде изјава за тоа - за потенцијален недостиг во таа држава. Други, како комичарот Карсон, се шегуваа за ситуацијата.
„За мене како историчар, важно е да не се смееме на човечки одлуки и постапки, туку да размислуваме зошто луѓето го правеле тоа што го направија“, вели Синијавер.
Исто така размислува и археологот Џнифер Бејтс. Проучувањето навики за бањата може да фрли светлина врз сè, од интеркултурни разлики до прашања од пол, пари и здравје. „Од антрополошка перспектива, можеме да ги разгледаме начините на кои (навиките во тоалетот) влијаат врз развојот на човечкото минато во човечката сегашност, а потоа и во човечката иднина“, вели Бејтс.
Премногу често, додава таа, луѓето ја отфрлаат историјата на секојдневните практики за користење тоалети. Но, овој обичен чин нуди важен увид во тоа кои сме биле, кои сме сега и каде одиме понатаму.
