Како Хрват ја доживеа Македонија: Ќе ви се насолзат очите

По престојот во нашата земја, еве како Хрват го опиша „Бисерот Балкански„:

Еее, блазеси ви ... Вие сте средена држава, вели патничка, Македонка од Охрид, на летот Загреб - Скопје.

- Госпоѓо, се шегувате? - Не, не, ќе видите. Кај вас сè уште имате ред. Сестра ми живее во Копривница, јас бев две недели кај неа. Како живееме? Тешко. И никој не знае што ќе биде. Ние сме депресивен народ, длабоко разочарани и разочарани од сите нас. Не е ни важно кој ја има власта повеќе. Ја знаете разликата? Кај вас е поскапо, но имате попусти, имате избори. Кога некој Македонец купува поевтино, тој купува лоша роба- ми вели жената.

Стигнав на аеродромот во Скопје кој повеќе не го носи името на Александар Велики. Будењето во земјата со изменето име донесе катарза. Остана статуи и галии како споменик на една заблуда и непотребен предизвик. Другите луѓе со своите проблеми имаат неизвесно време. Да, знаеме дека се подигнаа петстотини споменици во главниот град, и на познати и на непознати, знаеме дека нивниот поранешен премиер и авторот на таа идеја ја напушти земјата, исто така знаеме дека нема попис од 2002 година, знаеме дека по втор пат под притисок однадвор мораа да го променат името на земјата и да го имаат шампионот на Европа во ракомет ...

Но, како всушност живеат Македонците, како изгледа секојдневието во земја која отсекогаш била термин за југот и постојано светло сонце, топли луѓе и вино, а одеднаш да им се даде префиксот Северна? И северот е концепт на висок развој, стандарди, уредност, но и студенило, отуѓување, скапотија ... Место на темнината. 

Со умешноста и елеганцијата со кои Роџер Федерер го удира форхендот, таксистот во исто време го стисна педалот за гас со десното стапало, а со левата рака, ја вади такси-таблата од покривот на автомобилот. Накратко се погледнавме еден кон друг...

 - Магнетот слабо фаќа, ќе отпадне таблата...

Следниот половина час беше во знакот на викање и пцуење на сè на патот. - Гледај, погледни го овој! Ау како возат, леле! Полицијата? Ма каква полиција, кој знае каде се! Тие стојат некаде и казнуваат кого не треба, а кого треба - го пуштаат! Јас би ги поставил на раскрсниците, каде е најлошото. Влегуваат како што сакаат- ми вели таксистот. После еден час ме остави, се покажа, во целосно погрешниот дел од градот. За македонските таксисти, GPS денес е сè уште комплетна апстракција, за разлика од пластични чаши за кафе или пикавци од цигари и пепел по менувачот и низ целиот преден дел во таксито.

И по џунглата на скопските булевари, улици и „крстосници“, гледам стари автомобили, претежно оштетени возила, нови модели на Мерцедес, БМВ... Некои возила од првите примери од почеток на моторизација во таа стара Југославија и .. Лондонски автобуси! Тоа е, реплики од оние што ќе ги видите на Пикадили и широките патишта на британската престолнина.

- Тие се кинески. Тие беа зделка, но еден не толку важен детал беше занемарен при потпишувањето на договорот - што продажбата не вклучуваше сервисирање. Ќе се вози додека се вози. Кога некој автобус ќе се расипе, се расклопува, а потоа употребливите делови се користат за да ги закрпат другите- ми вели еден пријател Македонец.

Секоја форма на превоз може да доведе до бесконечно забавни и смешни сцени. Во Струга, на автобуска станица има такси чиј возач за превоз ми понуди цена еднаква на автобусот. Собра 6 патници, се натискавме и тргнавме.

Инаку, Во Скопје бевме пречекани со расфрлани улици, сообраќаен колапс и штрајк, придружени со наслов во еден од подобрите дневни весници, само на 24 страници, 14 страници со содржина (остатокот е исполнет главно со јавни тендери)

Пред десет години, Македонците амбициозно усвоија девето оделение и образовниот систем по Кембрич, а нивните деца, како што и сами признаваат родителите, го завршуваат образованието необразовани. Покрај неодамна изграденото основно училиште „Киро Глигоров“ во населбата Капиштец, сите други што ги видовме беа во прилично лоша форма надворешно. И не само училиштата, туку скоро сите јавни институции, болници, културни центри, полициски станици, автобуски станици, пошти ... А во самиот центар на Скопје монументални палати со јонски столбови.

Платите се околу 300 евра во просек. Во принцип, одговорите на прашањето „дали може да се заработи“ беа спектакуларни ...

- Па, може ... За јаже околу вратот! - вели еден постар таксист.

- Како не! Ова лето беше добро, направив 5.000 евра - вели Ристе, кој вози Опел, толку трошен што не би добил за него ни 200 евра ако го продаде.

- Платите во компанија се околу 320, 340, 360 евра. Знам само за оној кој прима 520 евра месечно, работи во компанија која се занимава со дигитално печатење - ни кажува еден соговорник во Скопје.

- Дури и не се прави голема разлика дали некој работи како лекар или како келнер. Дури и келнерите земаат повеќе - вели Зоран, нашиот водач за Битола, шармантен, стар град во подножјето на планината Пелистер, во срцето на плодна Пелагонија.

Очигледно животот тука е „dolce vita“, сите се во кафулињата кои постојано се полни, странците остануваат во шок кога ќе ги видат. Во Битола, младите можат да најдат вработување во електрана која практично снабдува електрична енергија за целата земја и германска компанија за производство на кабли. Секогаш има работа таму ако сакате да работите. Бизнисот, сепак, не е лесен, ноќните смени се исто така чести. И во двете компании се вработени околу 5-6 илјади луѓе. Пелистер е прекрасно прекрасна планина, но со години ништо не е направено таму, не се изградени нови објекти или жичари.

Импозантно големите пазари се најголемите атракции и богатства на македонските градови бидејќи посетителот го носат во временски јаз, враќајќи се во еден свет кој исчезнува во еден момент, но сепак таму внимателно се чуваат многу стари занаети како што се казанџи, јорганиџии, чистачи за чевли ...

Наспроти сите оние фенси дневни барови и другите носители на  глобализација кои рака на срце не недостасуваат во Македонија, пред продавниците во куќите со скршени фасади и неправилни прозорци, има дуќанџии кои пушат на врата и разговараат со познаници додека чекаат клиенти.

Едно е сигурно - Македонците живеат тешко, нивните плати секако се мизерни, но јадењето и пиењето може да бидат најдобри за најниска цена во Европа. Тешко е да се најде земја со толку богати зелени пазари со безброј сорти пиперки, лубеници, маслинки, грав и домати што се топат во устата ...

- Ова е богата земја, верувајте ми, има толку пари колку што сакате! Но, сите крадат, и со сите средства - еден млад таксист во Охрид ни кажува добро позната приказна.

- Социјализацијата е она што нè одржува во живот, во тие моменти кога седиме на иста маса, разговараме и со нетрпение очекуваме. Не знаеме ни самите што, но нешто убаво. Се надеваме, многу се надеваме, надежта само ни остана, половина земја се исели- вели таксистот.