Обновлива енергија: Што може да нè научи индустријата за хероин за сончевата енергија

Ако некогаш сте се запрашале дали сончевата енергија може да биде технологија што го менува светот, вие сте на вистинското место.

Ова е приказна на новинар од реномираната медиумска куќа Би- Би- Си за тоа како таа се наметнала во најтешкото можно опкружување.

Пазарот за кој зборува новинарот Џастин Рулет е далеку најочигледен пример за капитализам на планетата.

Нема субвенции во оваа активност. Никој не размислува за климатски промени - или за кое било друго етичко прашање.

Ова е приказна за малите претприемачи кои се обидуваат да остварат профит.

За тоа како авганистанските производители на опиум се преориентираа на сончевата енергија и значително го зголемија снабдувањето на глобалниот пазар на хероин.

Црн сокол над Хелманд

„ Бев во воен хеликоптер кој леташе над бујните насади со афион во авганистанската долина Хелманд кога го видов првиот соларен панел.

Можеби сте чуле за Хелманд, најопасната покраина во Авганистан.

Од убиените 454 британски војници за време на конфликт во таа земја, сите освен петмина го загубија животот во Хелманд.

Исто така се наоѓа во центарот на далеку најплодната област во светот за одгледување опиум.

Најголемата количина на опиум се преработува во хероин, дрога која е една од најопасните во светот кога станува збор за создавање чувство на зависност поради потрошувачката.

Според УНОДЦ, канцеларијата на ООН за следење и сузбивање на нелегалното производство на дрога, скоро 80 ​​проценти од опиумот произведен во Авганистан доаѓа од југозападот на земјата, во кој спаѓа и Хелманд.

Тоа значи - скоро две третини од вкупните глобални акции.

Значи, ова не е место за кое се очекува да го преземе водството во напорите за декарбонизација на економијата.

Сепак, по првиот соларен панел што го видов, следуваа уште многу други.

Всушност, се чинеше како да има неколку помали редови соларни панели лоцирани на рабовите на повеќето насади, а станува збор за 2016 година.

Но, сега може размерот на револуцијата во производството на хероин на кој присуствував да биде претставен во бројки.

Причината лежи во фактот дека не бев единствениот што забележав дека авганистанските земјоделци се заинтересирани за нови технологии со намалени емисии на јаглерод„- вели новинарот на почетокот од неговата репортажа и продолжува:

Доказ од вселената

„ Ричард Бритен седеше пред компјутер во канцеларија на индустриска сопственост во близина на Гилдфорд, на југот на Англија.

Тој ја разгледуваше последната листа на сателитски слики од Авганистан.

Бритен е поранешен британски војник, сопственик на Алсис, компанија специјализирана за сателитска анализа на, како што рече, за „сложени средини“.

Тоа е поблаг збор за опасни места. Меѓу другото, Бритен е експерт за нарко-индустрија во Авганистан.

Зумираше на најоддалечената област во ненаселените делови на Хелманд. Пред неколку години, немаше ништо на овие простори. Сега има имот опкружен со полиња. Кога ќе се зумира малу повече, јасно можете да видите група соларни панели и голем резервоар.

Десно од таму, може да се види друга фарма. Шемата е иста: соларни панели и резервоар.

Зумирана сателитска слика покажува соларни панели во близина на фарма во Хелманд

Скролувавме низ целата слика и секогаш наидувавме на истата сцена.

„Само така денес се одгледува афион“, ми вели г-дин Бритен.

Во земјата, во близина на подземните води, беше отворена дупка длабока околу 100 метри, инсталирана е електрична пумпа, поврзана со неколку панели и водата почнува да тече.

Оваа нова технологија беше усвоена многу брзо. Првиот забележан случај на авганистански земјоделец со соларна енергија е забележан во 2013 година. Следната година, трговците доставија неколку соларни панели до Лашкар Гах, главниот град на провинцијата Хелманд. Оттогаш, побарувачката расте стабилно. Бројот на инсталирани соларни панели на фармите се удвојува секоја година. До 2019 година, тимот на г-дин Бритен изброи 67.000 групи соларни панели во долината Хелманд. На пазарот во Лашкар Гах, панелите сега се наредени во купишта високи како трикатна зграда.

Не е тешко да се разбере зошто продажбата оди толку добро. Соларната технологија ја трансформираше продуктивноста во регионот. Во јули, добив видео кое прикажува фарма на опиум во област каде порано имаше пустина. На видеото, земјоделецот ни покажува два реда од по 18 соларни панели. Тие снабдуваат енергија со две електрични пумпи што тој ги користи за да наполни голем резервоар. Снимил мал канал што му овозможува да користи вода за наводнување на земјата. Наоколу, неговите полиња изгледаат бујно.

Тој го собра родот на опиум во мај. Сега тој одгледува домати.

Сончевата енергија ги смени животите на овие земјоделци “, вели д-р Дејвид Менсфилд додека го гледаме видеото. Д-р Менсфилд е автор на извештај за одгледување афион во југозападен Авганистан. Тој студирал производство на опиум во таа земја 25 години и ми кажува дека воведувањето сончева енергија е убедливо најважната технолошка промена што ја видел во тој период. Купувањето дизел како гориво за пумпа подземна вода порано беше најголем трошок за земјоделците. „И не станува збор само за цена“, продолжува д-р Менсфилд.

„Во тие оддалечени области, дизелот е многу валкан, затоа пумпите и генераторите постојано се расипуваат. Тоа е голем проблем за земјоделците “.

Сега е сосема друга песна.

Ако платат 5000 долари однапред, може да добијат една низа соларни панели и електрична пумпа. Од моментот кога ќе ги инсталираат, тие немаат дополнителни трошоци.

Кога се купува опрема, водата е бесплатна. Тоа се многу пари, признава тој - просечниот мираз е 7.000 долари - но продуктивноста е неизмерно поголема и секој заем може да се врати во рок од неколку години.

„Од тој момент, водата е практично бесплатна“, вели тој.

Ова значи дека тие можат да одгледуваат многу поголема количина на афион - исто како и другите култури. Многу насади сега имаат две жетви годишно, а некои дури три.

И тоа не е единствениот напредок. Благодарение на употребата на сончевата енергија, земјоделците сега можат да одгледуваат афион на полето што претходно го избегнуваа како несоодветно за одгледување.

Во пустината

Се враќаме во канцеларијата во Гилдфорд, каде Ричард  отвори нов прозорец на компјутерот. Ја покажува целата долина Хелманд. Горе тој објави слика со обработлива површина во 2012 година. Во тоа време, земјоделците обработуваа 157 000 хектари. Серија слики покажуваат како тоа се променило со текот на времето. Може да се види дека фармите се проширија во пустината откако земјоделците започнаа да користат соларна технологија. Просторот изгледа како да никнуваат нови и нови  печурки. Ние зборуваме само за многу, многу поголем обем. Областа што се обработува секоја година се зголеми за десетици илјади хектари. До 2018 година, тој е двојно зголемен на 317 000 хектари. Во 2019 година имало 344 000 хектари обработлива површина.

„Тој број продолжува да расте“, рече Бритен. 

Во исто време, земјата станува уште поплодна. На неговата мапа може да се види преминот на нијансите, од темно виолетова во светло зелена, што значи најплодна земја. Онаму каде земјоделците се преориентираат на сончевата енергија, зелените нијанси се зголемуваат.

„Целата таа вода предизвика расцутување на пустините“, вели Бритен.

Со зголемувањето на површината за одгледување, бројот на жители исто така растеше. Бритен проценува дека само во последните пет години половина милион луѓе се преселиле во областа на пустината Хелманд. Неговиот тим броел 48.000 новоизградени куќи во тој период. Употребата на нова технологија доведе и до драстично зголемување на глобалното снабдување со опиум.

Обединетите нации објавуваат глобална проценка на количината на илегални опијати произведени секоја година. Според овие податоци, во 2012 година - пред да се префрли на соларна енергија - Авганистан произвел вкупно 3.700 тони опиум. До 2016 година, производството порасна на 4800 тони. Во 2017 година е забележана обилна реколта, далеку најголема во историјата на Авганистан - 9000 тони опиум. Толку многу што цената на опиумот нагло падна.

Тогаш се случи нешто многу интересно.

Областа на одгледување афион во поголемиот дел од Авганистан беше намалена во 2018 и 2019 година, освен во југозападниот дел, каде земјоделците инвестираа многу во сончевата технологија. Во таа област, производството дури се зголеми. Во 2019 година, производството на опиум во таа област изнесуваше скоро 5.000 тони, од вкупно 6.400 тони произведени во целата земја. Последиците од оваа досега незамислива продуктивност се почувствуваа низ целиот свет.

Пирамидална шема како добротворна организација

Минатиот септември британската полиција заплени 1,3 тони хероин, чија вредност се проценува на 120 милиони фунти, што е најголемата акција од тој тип досега спроведена во оваа земја. Не е ни чудо што тогаш бизнисот цвета за The Well, добротворна организација за третман на зависности, водена од Дејв Хјам.

Пристапот на Хајам во борбата против зависноста се заснова на холивудскиот филм „Напред“. Поентата не е да ја вратите услугата - наместо тоа, вие правите голема услуга помагајќи им на луѓето што не ги познавате. Тоа е еден вид пирамидална шема, со услов да не станува збор за трговија, туку за добротворни цели, и се чини дека работи добро. Центарот што го има Бунар во британскиот град Баро-ин-Фурнс е полн со луѓе. Во него живеат или зависници или поранешни зависници кои „проследуваат понатаму“.

Инаку, Хајам е зависник од хероин веќе 25 години и вели дека забележал како се зголемуваат залихите во последните години.

Зависниците, на кои им помага, велат дека хероинот што го купуваат е многу поквалитетен и дека нема недостаток - проблеми со кои Хајам, според неговите зборови, честопати се соочувал во текот на четирите децении на кои бил зависник.

Повеќето од неговите клиенти спаѓаат во групата од околу 260 000 до 300 000 долгогодишни британски зависници од хероин.

Часови организирани од Бунар

Сепак, тој вели дека се појавила „нова генерација“ зависници кои дошле да побараат помош.

Како и многу други, Хајам се здоби со навика да конзумира хероин во 80-тите години на минатиот век, кога бројот на невработени достигна три милиони и кога високо квалитетен авганистански хероин започна да пристигнува во Велика Британија. Како и многу други активисти против зависности, тој многу се плаши од длабока рецесија поради епидемијата со коронавирусот.

Тој чувствува дека огромната,  долгорочна невработеност ќе се совпадне со периодот во кој изобилство на залихи доаѓаат од Авганистан благодарение на сончевата енергија.

Доколку се случи тоа, предупредува тој, злосторството ќе се разгори, бидејќи повеќето зависници прибегнуваат кон кражба за да можат да набават дрога.

Што се однесува до сончевата енергија - каков заклучок треба да се извлече од оваа приказна?

Едноставно е.

Приказната за револуцијата во производството на хероин во Авганистан покажува колку може да биде трансформативна сончевата енергија. Не треба да се замислува како еден вид безопасна „зелена“ технологија. Бидејќи станува сè поевтино, тоа може суштински да го промени начинот на кој работиме на различни работни места, што може да влијае на целиот свет. На многу пазари, сончевата енергија е веќе поевтина од фосилните горива. Покрај тоа, формирањето на неговата цена ја следи логиката зад секое производство - колку повеќе се произведува и инсталира, толку е поевтино. Ова значи дека во следните години можеме да очекуваме уште поголема енергија што сите ја користиме да доаѓа од Сонцето.

И промените во производството на опиум во Авганистан покажуваат дека изворот на енергија што е независен од каква било форма на електрична енергија - или снабдување со фосилни горива - може да доведе до значителни иновации. Исто така, покажува дека последиците не мора секогаш да бидат позитивни. Ова важи и за авганистанските земјоделци и за зависниците од хероин.

Денес се користи толку многу вода што нивото на подземните води во Хелманд, според проценките, опаѓа за три метри годишно. Постојат стравувања дека наскоро ќе се искористи целата достапна вода.

„Можеби овој брз раст нема да трае подолго од 10 години“, рече Орзала Немат, раководител на авганистанската канцеларија за истражување и проценка, најголемото експертско тело во земјата.

Тоа нема да влијае само на луѓето кои се преселиле во пустинските области, вели таа, туку и на целиот регион. Повеќе од 1,5 милиони луѓе можеби ќе треба да се преселат. Некои ќе одат во други делови на Авганистан, верува таа, но исто така ќе има многу кои ќе се обидат да ја напуштат земјата и да патуваат во Европа и Америка затоа што се убедени дека таму имаат поголеми шанси.

Изгледа самоуверено кога зборува за последиците.

„Голема криза е на повидок“, вели таа- ја завршува приказнта Џастин Рулет.

Најквалитетниот афинон во светот е од Македонија

Ние можеме да додадеме дека Македонија во текот на 20 век, беше позната низ цела Европа по својот опиум! Во индустријата за лекови со опиум, која цветаше во првата половина на 20 век, едно од клучните места имаше опиумот, не не само легалниот, туку и на црниот пазар, според новите истражувања на историчарите. Македонскиот медицински опиум, произведен од афион, кој поради својат екстра висок квалитет беше продаван на светскиот пазар, најпрво го набавија водечки европски фармацевтски компании, а по 1928 година скоро целото југословенско производство на опиум го превземаа американски компании, наведува „Хрватскиот журнал“ за „Современа историја“.

Македонскиот опиум содржи 14 до 16 проценти морфин (или морфни единици) наспроти Кинескиот, чиј морфин е само 3 до 5 проценти. Авганистанскиот има нешто слично колку Македонскиот. Тоа значи дека е надбар во светот!

Одгледување на афион кај нас е дозволено само на правни и физички лица кои имаат одобрение за производство на афион, издадено од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, по претходно склучен договор со правно лице кое е овластено за негов откуп и на пријавени површини до подрачните единици на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, во рок најдоцна 15 дена по сеидбата.

За производство на афион се прави посебен договор со откупувачот кому производителот е должен да му ги предаде во целост овршените афионови чушки. Предмет на договорот може да биде и семето, но тоа може и слободно да се продава. Откуп на афион за производство на опојни дроги може да вршат правни лица кои имаат одобрение и се регистрирани од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство за откуп и производство на опојни дроги и психотропни супстанции. Во нашата држава производството на афион е регулирано со Законот за контрола на опојни дроги и психотропни супстанции (Сл. весник на РМ бр. 103/2008).