Дали знаете дека пиете отров од змии, а не сте свесни за тоа?
Отровните змии, шкорпии, пајаци и други смртоносни животни предизвикуваат страв, но нивните софистицирани отрови се исто така извор на лекови
Парацелус, кој се смета за иницијатор на модерната медицина, напиша уште во 15 век дека секоја супстанција може да биде и лек и отров, се разликува само во дозата.
И додека билките широко се користат во медицината и јавноста е добро запозната за денешните современи лекови кои се синтетизираат од растителни материи, медицинскиот ефект на животинскиот отров, освен можеби оној на пчелата, е слабо разбран.
Отровот од пчелите
Отровот од пчели се користел во антички Египет, а Хипократ го користел и за лекување на артритис и оставил пишани индиции за тоа. Деновиве се произведуваат лековити масти со отров од пчели и најчесто се користат за лекување на артритис и ревматска болка, а терапијата се нарекува апитоксинска терапија. Истражувањето за отровот на пчели започна во минатиот век, бидејќи е забележано дека пчеларите, кои честопати страдаат од убод од пчели, обично се здрави и со помала веројатност да страдаат од разни заболувања, особено ревматски и карциноми. Во алтернативната медицина, отровот на пчели се администрира во форма на инјекции, методи на убод од акупунктура, за помош при ревматски заболувања, висок крвен притисок, лоша циркулација, разни заболувања на кожата, алергии и астма, а се испитува ефектот врз ракот.
Змискиот отров
Отровот од змија, како лек, е малку познат на јавноста. Но, традиционалната кинеска и индиска медицина илјадници години користи отров од кобра (една од најсмртоосните змии на светот), за лекување на артритис. Во средината на минатиот век, обемни истражувања на змии, особено најотровните видови, и во 1960 година беше откриено дека малезискиот отров од змија спречил формирање на згрутчување, благодарение на протеинот во неговиот состав, наречен анкрод. До осумдесеттите, се користеше како антикоагулантно средство или анти-тромбоцитно средство за да се спречи згрутчување на крвта. Денес се истражува неговиот ефект во спречувањето и лекувањето на срцев и мозочен удар.
Но, следното големо откритие е направено во 1975 година, врз основа на реакцијата на организмот на отровот на бразилската отровница (Bothrops), што предизвикува, меѓу другото, и ненадеен пад на крвниот притисок. Студијата откри супстанција, пептид што го блокира ензимот што го преобразува ангиотензин (ACE), што е клучно во механизмот на организмот на пад и раст на крвниот притисок и го синтетизираше првиот лек каптоприл и создаде нова група на лекови за инхибитори на АКЕ.
Денес, овие лекови се една од најважните групи на лекови во третманот на хипертензија, а врз основа на структурата на каптоприл, односно пептиди од отров од змија, нови инхибитори на АКЕ се синтетизираат со подобар ефект и помалку несакани ефекти.
Од отровот на азиската отровница, песочниот ефус (Echis carinatus), синтетизиран е антикоагулант кој делува со инхибиција на гликопротеинот IIb / IIa, наречен тирофибан, создавајќи цела нова група на лекови што се користат денес за лекување на кардиоваскуларни заболувања.
Отровот од гуштер
Американскиот отровен гуштер (Heloderma suspectum), е еден од само двата отровни гуштери во светот, а неговото гризнување е токсично и опасено како и гризнувањето од отвровна змија. Плунката на овој гуштер содржи десетина пептиди кои предизвикуваат крварење, оток, силна болка, пад на притисок, релаксација на мускулите. Истрагата на пептид од овој отров откри дека пептид наречен егзендин-4 делува како хормон глукагон во нашето тело, односно го регулира инсулинот и со тоа, нивото на гликоза во крвта. Егзенатид, кој во моментот се користи во третманот на дијабетес тип 2, е синтетизиран врз основа на отров од гуштер. Другите состојки на отровот на овој гуштер се истражуваат како можен лек за да се запре растот на клетките на туморот.
Морскиот полжав Conus magus
Вид на конусен морски полжав од индискиот и пацифичкиот океан (Conus magus), иако има убава мала куќа, има и многу моќен отров кој делува како невротоксин, односно на нервите. Хемиската анализа на отровот откри и синтетизира супстанција наречена циконотид, која има 1000 пати поголема моќност на морфиум, а денес на пазарот има лековиза лекување на хронична, невропатична иболка од ракот.
Пајаци, шкорпии, стоногалки ...
Супстанциите што ги користат животните против други животни, за разлика од растителните материи, делуваат врз животните хемиски механизми кои се слични на човекот и затоа можат да бидат извор на нови лекови, особено прилагодување на дозата. Отровите од пајакот од некои видови тарантули имаат лекови против болки, а тој има моќен ефект врз обновувањето на мускулите и се изучува како лек за мускулна дистрофија. Израелскиот отров од шкорпија влегува во клетките на ракот на мозокот и станува видлив со боење на клетките, што може да се користи за подобра дијагностика.
Супстанциите од отровот на змии, пајаци, стоноглки, шкорпии, морски полжави и сега се истражуваат како можни лекови за третман на автоимуни заболувања, Паркинсонова и Алцхајмерова болест.
