Дали знаете колку чини 1 килограм талиум од рудникот Алшар на светскиот пазар?

За рудникот Алшар е пишувано многу. И во сите статии, но и во написите на најрелевантните списанија и научни трудови, овој рудник е запишан како единствено наоѓалиште во светот на лорандит и талиумот според чистотата и по најголемо количество. Всушност, се пишува дека не сме ни свесни какво богатство поседува Македонија!

Алшар е антички рудник лоциран на јужниот Балкан, на планината Кожув, Македонија. Лорандитот има потенцијал да ни овозможи да ги разбереме работењето на сонцето. Научна фантастика или реалност?

Велат дека има тајна која не е помала од тајната на универзумот.  Дека го чува одговорот на силата на сонцето. Ова не е последниот блокбастер на Спилберг.

Се смета дека Лорандитот има потенцијал да ја разоткрие т.н. „неутронска сложувалка“. Со тоа што служи како геохемиски детектор за невроните, лорандитот може да ја потврди или побие теоријата на стандарден сончев систем, велат физичарите. Едноставно кажано - дозволете ни да го разбереме работењето на сонцето.

Османлиите кои владееле со полуостровот до почетокот на 20 век го нарекоа Мајдан кој исто така го носи името на најблиското село. Тие истражувале злато. Но, тие не беа првите. Според некои, рудникот постои повеќе од 5.000 години.

Има осум влезови, од кои два минуваат низ ходниците што се протегаат до 6 километри и имаат патеки со кобалт-камен поставени таму од страна на Османлиите. Рудникот е затворен со децении.

Некои медиуми ја раскажуваат приказната дека кон крајот на 1970-тите, македонската влада одржала тајна седница на барање на сојузните власти на поранешна Југославија да одлучи дали да признае „голема моќ“ за истражување на вселената во Алшар.

Во раните 20-ти век, елитните универзитети од Будимпешта, Виена и Прага истражуваа досега непознати минерали од рудниците.

Денес, луѓето од околните села служат како водич за „мистериозните“ странци кои го посетуваат рудникот. Тие одат во рудникот за да соберат минерали. Приказните се обвиткани  со фантазија. Тие зборуваат за хеликоптери од национална влада и странски воени обележја (има големо странско воено присуство во регионот). Селаните велат дека рудникот е полн со минерали кои светат во различни бои.

Според  експертите, многу светски научници се заинтересирани за истражување на Алшар. Лорандит од рудникот може хемиски и физички да го регистрира т.н. Неутронски флукс што доаѓа од Сонцето. И тие велат дека тоа е единствената позната материја што ја има оваа моќ. Ако може да се испита неутрон, науката би можела да ги разбере процесите што се случуваат на сонцето. Некои велат дека со страв можат да доведат до разбирање на минатото и иднината на нашата галаксија.

Со текот на целата мистерија, факт е дека Алшар е единствената позната точка на планетата која содржи најчист лорандит (талиум кристал), минерал со потенцијално големо значење во физиката. Талиумот е забележан и во Бразил, Кина и Русија, но ни од далеку како овој кај нас.

Според грубите проценки, рудникот може да има резерви до 40 тони лорандит.

Некои локални научници во минатото излегоа со идеја дека рудникот треба да биде заштитен од УНЕСКО и предложија тој да се претвори во место за глобален научен туризам. Може да привлече до неколку илјади истражувачи годишно, велат тие; атомски физичари, вселенски научници, геолози и секако многу авантуристи. Неопходно е да се развие зона околу рудникот, да се обнови самиот рудник, да се осветлуваат ходниците и да се изградат нови патишта. Тие велат дека многу луѓе од НАСА би уживале да доаѓаат и да останат заедно на работа и на одмори.

Македонија има лорандит и треба да се направи уште за да се промовира лов на неутрони, велат тие.

Пред неколку години, проектот Лорекс беше инициран од научници од цела поранешна Југославија, во соработка со меѓународни лаборатории. Клучот на неутронот е клучот за вратата на Алшар, рекоа тие.

Пред неколку години, рудникот беше регистриран како споменик на природата и е дел од Емералд мрежата на "области од посебен интерес за конзервација", создадени од Советот на Европа. 

Приказните за селаните продолжуваат. Веднаш до рудникот е ридот чија трева е секогаш зелена. Никој, па дури и добитокот, дури не може да зачекори, велат тие. Тревата може да го уништи дури и најголемото говедо што шета на пасиштата,  зашто ридовите се полни со талиум, еден од најсилните отрови.

Во непосредното подрачје околу рудникот има геотермални води,  полни со бели минерали што ги користат мештаните за миење и чистење.

Ако може да се разбере моќта на сонцето, велат научниците, тогаш тоа би можело да биде хипотетичко. Може да создаде многу „мало сонце“. Објектите за производство на енергија се слични на нуклеарните централи, не само радиоактивни. Тие ќе произведат чиста енергија.

Според количеството руда во рудникот, се проценува на околу 1,5 милијарда евра. Според досегашните сознанија, во "Алшар" има најмалку 500 тони талиум, кој се наоѓа во лорандитот. Вредноста на килограм талиум на светските берзи е околу 5.000 евра.

* Извор: MINERAL COMMODITY SUMMARIES 2019

Се проценува дека во "Алшар "се наоѓаат 50.000 тони руда, која содржи 2 отсто арсен, 2,5 отсто антимон и 0,1 процент талиум, што го прави рудникот најбогато наоѓалиште на талиум во светот. Талиумот, отров посилен и од арсенот, и лорандитот, како негов минерал, се единствените супстанции што можат да ги детектираат и задржуваат неутрината - вселенските честици со директно потекло од Сонцето. Во рудникот во близината на Алшар се проценува дека може да се искористат 20 тони злато.