Зоран Радически зборува над 20 јазици: Македонското чудо од полиглот

Зоран Радически има 36 години и во текот на животот зборува речиси исто толку јазици.

Меѓу многуте ги знае и заборавените индиски, ретки африкански и сложени азиски јазици, а некои од нив се јоруба, свахили, хауса, зулу, дари, чироки, корејски и арапски.

Како преведувач, професор и полиглот, почнал да учи јазици уште од мали нозе додека живеел во предградијата на Скопје.

„Јазикот ги дефинира границите на вашиот свет, а секој свет е за себе“, изјави Радически за Би-Би-Си на српски, од Амстердам, каде што живее и работи денес.

Неговиот свет реши да се прошири надвор од границите на Балканот и Европа.

Кога имал пет години, сакал да ги научи јазиците на своите соседи и „да разбере што зборуваат“.

Кај нив почнал да учи турски, албански и ромски јазик.

„Тогаш сфатив дека можам брзо да учам јазици и да зборувам на јазици што моите родители не ги зборуваат“, објаснува тој.

Почетокот на 1990-тите, по изчувањето на балканските, се префрлил и на изучувањето на францускиот, германскиот и англискиот јазик.

„Мојата сфера на интерес се прошируваше се повеќе и повеќе, а во ерата без Интернет беше потешко да се набават материјали за учење.

„Одев по библиотеки и книжарници, се распрашував по професори“, се сеќава тој.

Многу се потпирал на медиумите - телевизиски канали и радио програми од други земји.

Така научил српски.

Како и повеќето телевизиски гледачи во Србија, тој ја гледал серијата „Подобар живот и Среќни луѓе“.

Го развил музичкиот и лингвистичкиот слух со помош на бендовите Goblins и Electric Orgasm.

„Медиумите беа отскочна даска за мене бидејќи не можев да најдам многу материјал за учење јазици како корејски и јапонски, за разлика од другите како српскиот или бугарскиот“, рече тој.

Се сеќава дека како дете често гледал документарни филмови за „некои далечни народи“.

„Потоа отидов во библиотеката и побарав се што можам да добијам за нивниот јазик“, објаснува тој.

Благодарение на неговата љубопитност и желба да го открие непознатото, кога се запишал на факултет, веќе зборувал околу 15 јазици.

Студирал превод и толкување од германски и англиски на македонски јазик, а магистрирал општа лингвистика и компаративна германологија.

„Знаењето е поттик“

Тој со текот на годините станува се повеќе свесен за моќта на јазикот, комуникацијата и разбирањето.

„Јазикот ја надминува културата и националноста - секој може да ве разбере и можете да се претставите пред сите како личноста што сте.

Јазикот е мојот идентитет, тоа сум јас“, објаснува Зоран.

Тој вели дека се заљубил во учењето јазик како негова прва љубов.

Чувствуваш љубов, гледаш нешто што ти се допаѓа, што те исполнува, те комплетира и прави тоа што си“, додава Зоран.

Со знаењето доаѓа и поинаков поглед на светот

„Новиот јазик дава сосема нова перспектива на светот во однос на мајчиниот јазик“, вели тој.

Секој јазик, додава, носи своја култура, знаење и информации за минатото, сегашноста и иднината - што е особено видливо кога се во прашање далечните јазици.

„Го учев свахили исто како и српскиот, со полна брзина.

„Се што ми е туѓо и непознато беше интересно“, објаснува тој.

Вели дека не гледал дали е српски или свахили, сакал да научи се што не знае.

„Не мислам дека сум попаметен од другите, само имам повеќе стимулации и желба да учам работи“, потенцира Радически.

Додава дека мотивацијата е главниот талент што го поседува.

„Има некој процент на талент, но тоа не е се. Треба да разберете како функционира и звучи јазикот, како можете да го користите“, објаснува тој.

Како да научите јазици?

Зоран првенствено нагласува дека е потребно многу време, труд и работа.

„Јазикот е систем на знаци што е исклучително сложен да се научи толку лесно или без проблеми“, објаснува тој.

„Сфатив дека ги впивам јазиците како сунѓер. Ниту еден јазик не ми е проблем ако поминам само малку време - во мојата глава разбирам како тоа функционира“, вели тој.

Активното слушање се издвојува како многу важно.

Тој ги слуша говорителите на еден јазик додека зборуваат, се сеќава и се обидува да повторува.

„Тонот е многу важен, тоа е најлесниот начин за мене да учам. Сакам да слушам како луѓето зборуваат, чувствувам емоции, гримаси, гледам гестови“, вели тој.

За него е поприфатливо да учи јазик на тој начин отколку од книга.

Верува дека јазикот е жива материја, „како срце што чука“.

Потребни му се три до четири месеци за да научи течно да зборува средно ниво на јазик.

Сепак, неговото учење одеше побрзо кога бил помлад и неоптоварен со приоритети како што се семејството и работата.

„Тогаш ми беше интересно, покрај разговорниот јазик, да навлегувам во структурата, коренот, системот, начинот на функционирање, формата, потеклото. Тоа ми олесни да научам и ми даде можност да споредувам со други јазици“, се сеќава тој.

Се друго е прашање на пракса, додава.

Сепак, лесно можете да го заборавите јазикот кога не го користите, бидејќи „мозокот не е машина“.

Тоа е причината што тој нема прецизен одговор на прашањето колку јазици зборува - некои од нив ги заборавил со годините.

Како да учите „егзотични“ јазици?

Без достапен материјал нема учење, вели Зоран.

„Научив јазици што можев да ги допрам, за кои можев да најдам материјал.

„Било каков, макар и мал речник ми беше од помош“, вели тој.

Се сеќава дека како момче одел носејќи мал речник на јапонски за странци.

Го има и денес.

Неопходно е да се има извор, посочува Зоран.

Тој наоѓа соговорници на најобични места, како што се железничките станици.

„Во моментов во Амстердам живеат повеќе од 190 различни култури. Им приоѓам на луѓето на улица кога ги слушам како зборуваат на јазик што го знам и разговарам со нив“, вели тој.

Засега омилени му се арапскиот и африканс, но и призренско-јужноморавскиот дијалект на српскиот.

„Учењето јазик никогаш нема да биде досадно,

Никогаш нема да кажам дека не сакам повеќе да го правам тоа“, заклучува Зоран.

Извор: Би Би Си и Б 92