Мајко, добив само навреда и понижување: Трогателното писмо на Никола Тесла до неговата мајка

„Сите овие години служење на човештвото не ми донесе ништо освен навреда и понижување“.

Јас сум толку рамнодушен што не се препознавам. Попрво би ми било мизерно, но сега многу повеќе затоа што знам добро дека некој и покрај се држи под контрола и дека „моето“ откровение дојде прерано за човештвото. И, всушност, воопшто не е „мое“. Знам дека некој има контрола над сè и има план, па можеби сум и рамнодушен.

Среда, 18 ноември…

Мајко, помислата на Тебе, ја чувствувам како тешка и мрачна, не знам како, но чувствувам дека не си добро. Посакувам да бев близу тебе сега и да ти донесам вода.

Сите овие години, моите услуги кон човештвото не ми донесоа ништо освен навреда и понижување. Ова утро станав пред будењето на денот, бидејќи повторно слушнав нешто што го слушам подолго и преку спиење во мојата соба.

Слушнав глас на птица тажачка како пееше и се молеше на некој мавритански јазик. Утрово го отстранив сонот од очи и потврдив дека гласот доаѓа од секаде и дека не можам да утврдам дали е однадвор или однатре.

Се плашам дека не сум со здрав разум, изгубен. Не можам да зборувам за ова на д-р Лионел затоа што веќе не му верувам. Слушнав дека го посетил г-дин Едисон пред две недели ...

Четврток, 19 ноември…

Повторно мислам на тебе, Мајко. Повторно, го имам тој немир и тага во моето тело. Денес ќе одам да пишам од канцеларијата за патентирање за да го пренесам својот јавен експеримент една недела порано затоа што морам да одам дома, во Татковината, да одам кај Тебе. Знам, сега, веројатно не си добра, затоа што тој глас, тој звук што го слушнав повторно целосно свесен и буден, сака да ми каже нешто. Сè уште сум разумен ...

Петок, 20 ноември…

Агент дојде да ми донесе сертификати и му реков, лично, за моите планови. Тој рече дека жали што не може да се преместат условите, бидејќи конгресмените од околу 20 држави едвај се договориле за терминот. Отидов на водопадот каде се акумулира струја и им реков на моите момчиња да ги свртат турбините и да го чекаат мојот повик, утре, готово ќе е се.

Решив да му го дадам на човештвото она што му припаѓа и да се вратам во Европа, кај Тебе, Мајко. Владите на државите се исти овде и дома. Сфатив, сега, на крајот, дека човештвото зависи од владите и дека поединецот не може да го промени светот сам. Но, тој чуден глас ме загрижува. Знам дека тоа значи да се направи нешто со тебе, со мојот експеримент, со нешто трансцендентално ...

Сабота, 21 ноември…

Драга мајко, утре заминувам за Југославија. Госпоѓицата Нора отиде по билет во канцеларијата на пристаништето  и ми обезбеди пат за Лисабон, од таму со  возот во Цирих, а потоа директно во куќата наша. Сметам дека ми требаат најмногу десет дена, или две недели, најмногу.

Денес влегов во зградата на Конгресот и побарав неколку минути внимание на сесијата на сенаторот. Не ми се допадна, но ме пуштија. Исто така, побарав мојот телефон да биде поврзан со лабораторија во водопадите во Нијагара.

Момчињата нарачаа турбини по мое барање и Конгресната сала се осветли со мојата електрична енергија, десет пати поголема од струјата, исто како што објавив. Воопшто не ме интересираа нивните реакции.

Излегов веднаш затоа што не го направив ова за нив, туку за хуманоста. Исто како што гледав во ламбата и чекав „мојата безжична” да дојде од турбините, чувствував дека не сум креатор на целата оваа работа.

Чувствував дека некој или нешто ја носат таа сила  од Нијагара до Конгресната сала и дека законот, за кој сметав дека е „мое“ откритие, е нешто што отсекогаш постоело, и дека, само, јас бев инспириран да го врамам во човештвото.

Наместо среќа и триумф, се појави одредена празнина. 

Недела, 22 ноември…

Никогаш нема да го добиеш ова писмо, Мајко. Не знам зошто ти го пишувам затоа што никогаш повеќе не можеш да го прочиташ ... Нека ти биде лесна земја, мајко, и прости ми што не можам да дојдам на твојот погреб.

Читав телеграма со веста за твојста смрт и ги презирам луѓето кои не беа подготвени пред две години да сфатат дека електричната енергија може да се пренесува без жици. Сега, ете, тие видоа дека тоа може, но, повторно, тие не би знаеле како да го користат тоа, затоа што некој ја запалил мојата лабораторија во центарот на земјата, со сите списи и дизајни.

Ми кажаа дека г-дин Едисон е осомничен.

Јас сум толку рамнодушен што не се препознавам. Попрво би ми било мизерно, но сега повеќе затоа што знам, добро, дека некој и покрај тоа го држи под контрола и дека „моето“ откровение дојде прерано за човештвото. И, всушност, воопшто не е „мое“. Знам дека некој има контрола над сè и има план, па можеби сум и рамнодушен.

Мојот брод за Лисабон тргнува во 11 часот. Ме чека автомобил надвор.

Ова писмо ќе го положам на твојот гроб кога ќе пристигнам на нашите селски гробишта. Сега верувам во она што никогаш не сум бил, дека сум таму, некаде, сè уште со тебе и дека твојот живот НЕ запре засекогаш.

Залудно ми поминаа годините во  науката… Те молам, таму, за мене, мајко, ако можеш помоли ја таа тажачка птица која пее на мавртинаски за изгубената душа на твојот сиромашен, неук син ...

Никола Тесла