Зрачењето е насекаде околу нас: Колку единици јонизирачко зрачење примаме кога јадеме банана или кога правиме рендгенска снимка од заб?
Радијацијата, јонизирачкото зрачење, е насекаде околу нас.
Атомска војна, атомски централи, експлозии и инциденти... после атомска бомба не расте ни трева, општа апокалипса. Тоа го врежаа во нашиот менталитет, стравот од атомите е сеприсутен.
Денеска Хирошима има околу еден и пол милион жители, таму се произведуваат и автомобили кои се вреднуваат кај нас. Според пописот од 2020 година, во Нагасаки живеат околу половина милион луѓе, тој е дом на бројни универзитети, а таму се прават и познати автомобили. Низ светот, од Втората светска војна, демократски и недемократски држави детонираа речиси три илјади атомски бомби (т.н. тестови) против кои атомските бомби фрлени врз споменатите два града беа детски играчки.
Радијацијата, јонизирачкото зрачење, е насекаде околу нас. Еквивалентната доза на јонизирачко зрачење се мери со изведената SI единица Sievert (скратено; Sv). Името го добила по шведскиот физичар и лекар Ролф Сиверт. Дозата од 1Sv е енормно голема, така што во реалниот свет користиме и мериме milli и microSv (илјада или милион пати помалку од 1Sv). Нашиот свет е во коегзистенција со јонизирачко зрачење.
Ако јадеме банана, добиваме 0,10 μSv. Аеродромскиот скенер нè збогатува за вредност од 0,20 - 0,60 μSv. Десет часа лет со авион на височина од десет илјади метри нè снабдува со 30 μSv. Рендгенската слика на забите со понови апарати ни зрачи со 100 μSv, кај мамограм оваа вредност е најмалку 400 μSv. КТ скен на цело тело 10.000-30.000 μSv. За време на шестмесечен престој на Меѓународната вселенска станица, астронаутите добиваат 80.000 μSv, додека за исто толку време за време на патувањето до Марс, идните колонисти ќе добијат најмалку 250.000 μSv. За време на инцидентот во СИ Фукушима, највисоките дози добиени од сервисниот персонал беа забележани на 670.000 μSv! Доза од над 10.000.000 μSv (10 Sv) речиси сигурно значи смрт на лице за помалку од 30 дена по изложувањето.
Проблемот со јонизирачкото зрачење е уште поголем бидејќи нашите тела не се способни да го детектираат неговото присуство. Последиците од изложувањето на овој тип на ЕМ зрачење се одложени и често тешко се поврзуваат со моментот и причината. На пример, едно лице може да биде изложено на повеќе смртоносни дози на зрачење во еден миг, без да почувствува ништо, последиците ќе резултираат за неколку часа, денови или недели, дури и години подоцна.
Се разбира, не е сè црно-бело. Вредностите што ги наведовме може да варираат, на пример, од возраста и квалитетот на медицинските помагала, маршрутата и висината на авионот, локацијата на Земјата каде што се наоѓаме, моменталната состојба на копнените и вселенските временски услови...
Автор: Марино Тумпиќ/Астрономски магазин
